پايان نامه jit فلسفه مديريت ژاپني

پايان نامه jit فلسفه مديريت ژاپني

• ·       تاريخچه وتكامل توليدبهنگام:

 JITيك فلسفه مديريت ژاپني است كه ازاوايل دهه 1970دربسياري از موسسات توليدي ژاپن مورد استفاده قرارگرفت. اين فلسفه اولين بار توسط «تائيچي اونو» درشركت تويوتا به عنوان ابزاري براي برآورده ساختن خواسته مشتري باحداقل تاخيرمعرفي وبه كارگرفته شد. به همين دليل تائيچي اونواغلب پدرنظام بهنگام ناميده مي شود.كارخانجات تويوتا اولين محلي بودندكه نظام بهنگام درآن مطرح گرديد. اين نظام دربحران نفتي سال1973 مورد حمايت وسيعي قرار گرفت وپس ازآن توسط بسياري سازمانهاي ديگر انتخاب گرديد.

JITدرآغازبه عنوان روشي براي كاهش سطوح موجودي انبارهاي ژاپني مطرح بود.امروزه JITبه يك فلسفه مديريتي شامل مجموعه اي ازعلوم ودراختيارگرفتن يك سري جامع ازاصول وتكنيكهاي توليد گسترش يافته است. توليد بهنگام درصورتيكه به شكل مناسب دريك سازمان به كارگرفته شود ظرفيت تقويت مزيت رقابتي سازمان رادربازار به شكل اساسي باكاهش اتلافها وبهبودكيفيت محصول وبهره وري توليد دارا خواهدبود.

درژاپن زمينه هاي فرهنگي قوي درارتباط با ظهورJITوجوددارد.اخلاق كارژاپني يكي ازاين عوامل است.اخلاق كارژاپني دربرگيرنده نظريات زيراست:

• كاركنان داراي انگيزه قوي براي دنبال نمودن بهبود دائمي وبرتري نسبت به آنچه كه هم اكنون وجودداردهستند.
• شركتها بركارگروهي شامل تركيب استعدادهاوتقسيم دانش،مهارتهاي حل مشكلات، ارائه نظرات ودستيابي به يك هدف مشترك تاكيد دارند.
• كاروتلاش براستفاده از اوقات فراغت مقدم است.
• كاركنان تمايل دارند كه درتمام دوران شغلي خوددريك شركت بمانند.
• حس برابري وتفكركارگروهي به ميزان بسياربالا درژاپني وجود دارد.

علاوه براينJITبه عنوان وسيله اي براي دستيابي به بالاترين سطوح بكارگيري منابع محدود موجود خود شناخته شد.

چند مشخصه فرهنگي ژاپني مناسب كه ممكن است با JITمرتبط باشند به شرح زيراست:

• مديريتJITاين امكان را به مديريت مي دهدكه تقاضاي مشتري رابدون توجه به سطح تقاضا براورده نمايد.
• مقدار زمان حدفاصل بين ورود مولد،فرايندومونتاژمحصول نهايي براي مشتريان با تكنيكهاي توليد JITحداقل مي شود.
• JITامكان كاهش درمواد اوليه،كاردرجريان ساخت وموجودي كالاهاي ساخته شده رافراهم آورد.
• تكنيكهاي توليدJITازظروف براي نگهداري قطعات استفاده مي كند.
• يكي ازاجزاي توليدJITنيازمند آن است كه كارخانه تميز باشد.
• توليد بهنگام ازعلائم نمايان براي نشان دادن وضعيت ماشين آلات استفاده مي كند.

هنگامي كه اصطلاح«JIT=JUST IN TIME» براي اولين باردرفرهنگ مديريت استفاده شد مي توانست معناي مختلفي براي افرادمختلف داشته باشد.سيستم توليديJIT ازنظراينكه درجهت كاهش ضايعات گام برمي دارد،يك رويكرد مديريت عملياتي وازاين نظركه يكي ازاهداف آن بهبود كارايي وكيفيت است،يك رويكردمديريت تكنيكي به شمار مي رود.ازطرفي بعضيها آنرابه دليل اينكه سيستم توليدي JITيك مفهوم توليدجامع است رويكرداستراتژيك ناميده اند.درعمل سيستم توليدي JITقبل ازآنكه رويكردعملياتي تكنيكي  ويا استراتژيك باشديك راهكار براي تسهيل عمليات است.

هدف اصلي سيستم توليديJITمي تواند حاوي يك سري اصول شناخته شده مورد نيازبراي موفقيتهاي عملياتي شركتهايي باشدكه داراي رقباي زيادي هستند.اين اصول ازژاپن شروع شد و بعدها درايلالات متحده درجهت مديريت موجوديها رشدپيداكرد.اين اصول بعدها درساير جنبه هاي مديريت مثل مديريت توليد، مديريت كيفيت بكارگرفته شد.همانطوركه موفقيت سيستم JITبه عوامل داخلي سازمان بستگي داردبه مشاركت عوامل خارج ازسازمان مثل فروشندگان وعرضه كنندگان موادنيزنياز است.درطول دهه1980تاكيداساسي بيشتربرروي منابع انساني سيستمJITوهمچنين محيطي بودكه عوامل انساني درآن كار مي كنند.لذا دراين زمانJITبرروي كاركرد خدماتي واداري توسعه پيداكرد.

ازنظررويكرد مديريت توليد سيستم توليديJITبه اين معني است كه خريد موادخام وسايرقطعات توليد فقط درزمان مصرف اين موادقطعات درفرايند توليد ازفروشندگان تحويل شوند.وازطرفي توليدزماني انجام خواهدشدكه سفارش ازمشتري گرفته شود به همين خاطر اين سيستم توليد رااصطلاحا «سيستم كشش توليد- تقاضا» نيز ناميده اند،زيراتا مشتري تقاضا نكند توليدي انجام نمي شود لذا عكس سيستم توليدي سنتي است كه درآن موادتاحدممكن به فرايندتوليد تزريق مي شودوفرايندنيزتا حدممكن توليد ميكند.اين رويكردداراي اصول متعددي است.اگرشركتي بخواهداين رويكردرادرفرايند توليدخودبه كاراندازدبايستي تمام اين اصول را تا حدامكان پياده كند:

• تهيه فهرست وجدول توليد روزانه.
• تهيه يك جدول توليدي كه ازقابليت انعطاف برخوردار باشد.
• به كارانداختن سيستم كشش توليدتقاضاوحذف ضايعات.
• بهبودوتوسعه ميزان انعطاف تغييرات انواع محصولات.
• بهبودوتوسعه ارتباطات فكري كاركنان توليد.
• كاهش هزينه هاي راه اندازي توليدي.
• دادن اختيارات به كارگران توليد،درجهت تعيين جريان توليد.
• تهيه جدولي براي مواقعي كه توليد دركمترازظرفيت كامل است.
• افزايش استانداردهاي پردازش وتوليدمحصول.
• شناسايي مداوم واصلاح همه مشكلات مديريتي توليد.
• ·       تعريف نظام بهنگام:

نظام توليد بهنگام موضوعي است كه افرادمختلف به صورتهاي متفاوتي آنرا شرح داده اند ودرمتون مختلف با عبارتهاي گوناگون تعريف شده است.آنچه كه دربين بسياري ازاين تعاريفها وتوضيحات مشترك مي باشدعدم تفهيم كامل موضوع توليد بهنگام است.دربسياري ازاين نوشته هاوگفته ها ازتوليدبهنگام به عنوان تكنيكي دركنترل موجودي يادشده است وآن را مترادف با موجودي صفردانسته اند.موجودي صفرهدف توليد بهنگام نيست.نظرمبتكراين موضوع يعني تائيچي اونو نيزهمين است وي درجايي مي گويد:« موجودي صفرحرف بيهوده اي بيش نيست». فلسفه توليد بهنگام يكي ازجديدترين پديده ها درزمينه مديريت توليد مي باشد وامروزه دركتابهايي كه درموضوعهاي مديريت توليد،كنترل موجودي،كنترل كيفيت، حسابداري صنعتي ورفتار سازماني نگاشته مي شوديك فصل يا قسمتهايي به آن اختصاص دارد. نظام توليدبهنگام چيزي بيشترازمديريت كالاوحمل ونقل مواداست.يك فلسفه وتفكراست كه هدف آن«حذف جامع اتلاف»وجلوگيري ازبه هدر رفتن منابع درهمه فعاليتها مي باشد. مبتكراين تفكردراين مورد گفته است:«هدف ما حذف جامع اتلاف وبيهودگي است.»

درباره اهميت موضوع نويسنده اي معتقد است كه نظام توليد بهنگام يك انقلاب درساخت وتوليداست وبا انقلاب سال 1908 هنري فورد يعني ابداع روش نوين ساخت خودروبه طريقه توليدانبوه وخط مونتاژكه به طورچشمگيرتوليد اتومبيل را افزايش داد،قابل مقايسه مي باشد. دريك جمع بندي ازتعاريف وتوضيحاتي كه درموردتوليد بهنگام ارائه شده است مي توانيم بگوييم:

« نظام توليد بهنگام تفكرونگرشي نوين دراداره سازمانهاي صنعتي است كه با اصول،تكنيكهاوروشهاي برخاسته ازآن،حذف جامع وكامل اتلاف وافزايش بهره وري رادرتمامي فعاليتها اعم ازداخل وخارج سازمان دنبال مي كند.»

واژه به موقع معادل اصطلاحي انگليسي است كه درزبان فارسي مي توان واژه هايي مانند «درست به موقع»،«دقيقا به موقع»و«فقط به موقع» را نيزبراي آن به كاربرد.اضافه كردن اين پيشوندها به كلمه به مقع يا بهنگام براي تاكيدوپافشاري بيشتربربه موقع بودن،درمرتبه نخست كارراباكيفيت مطلوب انجام دادن، امورخريد،توليدوديگرفعاليتهاي لازم رادقيقا درزمان مناسب انجام دادن،صورت گرفته است.بهنگام بودن نظام مستلزم بهنگام بودن «همه اجزاي آن» است.زودتربودن، ديرتربودن وزيادتروكمتربودن اشكال مختلف اتلاف هستند.ذكراين پسوندها حاكي ازتعهدوتقيد مجموعه سازمان وكارخانه به اجراي مناسب وبه موقع برنامه ها وكسب اهداف مي باشد.JITيعني«فقط» به موقع،نه زودترنه ديرتر،لذا همچنان كه تايچي اونوگفته است بايد كلمه اي راكه حاوي تاكيدوتقيد به بهنگام بودن باشد اضافه كنيم.

• ·       نظام بهنگام دريك نگاه:

قبل ازپرداختن به جزئيات نظام بهنگام،چگونگي عملكرد نظام بطورخلاصه ارائه مي شود. كارنظام بابرنامه تفصيلي توليدوكاركردن به سمت عقب يعني ازقسمت فروش ومرحله نهايي توليد به سمت مراحل توليد ومونتاژ، و سرانجام تامين كنندگان قطعات و مواداوليه شروع  مي شود.برنامه تفصيلي براي يك تاسه ماه آينده طراحي مي شدتامراكزكاري وتامين كنندگان موادوقطعات بتوانندبرنامه كاري خودراتهيه كنند.برنامه روزانه نيزباتوجه به برنامه ماهانه تدوين مي شود.كوچك بودن حجم بهردرنظام بهنگام يك اصل مهم است.درنظام توليدبهنگام ازيك نظام ساده گردش مواد كه كانبان(kanban) ناميده مي شود براي حركت موادازيك مركزكاري به مركزكاري ديگراستفاده مي شود.قطعات درپالتهاي كوچك واستاندارد نگهداري مي شوند.وتنها تعداد مشخصي ازاين پالتها درنظام وجود دارد.وقتي كه همه پالتها پرشد،ماشينهاخاموش شده وتازمانيكه مرحله بعدي توليد(ايستگاه كاري بعد) پالت خالي ارائه نكند،هيچ قطعه ديگري توليدنمي شود.بنابراين موجودي درجريان فقط محدودبه پالتهاي موجودبوده وقطعات فقط درزمانيكه موردنيازاست توليد مي شود.درزمانيكه توليدقطعات موردنياز قبل ازاتمام روز كاري تكميل مي شود كارگران درهسته هاي كنترل كيفي ودركارهاي تيمي ديگربراي بهبود سيستم شركت مي كنند.توليد قطعات دردسته يابهرهاي يك عددي هدف ايده ال نظام بهنگام است.

تاكيدبركاهش حجم بهرولزوم تغييرات زيادوسريع،آموزش وپرورش كارگراني باچند مهارت ووظيفه راضروري مي نمايد.آموزشهاي چندگانه بطوريكه كاركنان بتوانند ازيك ماشين به سراغ ماشين ديگربروندوهمچنين خودشان بتوانندكارهاي آماده سازي،نگهداري وتعميرماشين راانجام دهندلازم مي شود.نظام بهنگام نه تنها نيازبه مهارتهاي وسيعتري دارد،بلكه كارگروهي وهماهنگي افرادباهم نيزمهم است،زيرا موجودي كافي براي مقابله بامشكلاتي كه به وجودمي آيد،وجودندارد.لذاكل نظام توليدبايدبه طورنزديكتري به وسيله كارگران همامنگ شود.استقرارتجهيزات ودستگاههادرنظام بهگام بايد استقراري متناسب باآن باشدزيراموجودي كالادرسطح كارگاه نگهداري مي شود،نه درانبارهاوبين فرايندها.بطوريقين درنظام توليد بهنگام كيفيت كالا عاملي اساسي است.نه تنها اقلام معيوب سبب اتلاف هزينه مواد،دستمزدو سرباري كه براي ايجاد آن انجام شده است،مي گردد،بلكه باعث توقف خط توليدنيزمي شود. ازآنجاكه هيچ موجودي براي جبران اشتباه نگهداري نمي شود،قطعات وموادارسالي به كارخانه بايد داراي كيفيت كامل باشند.نظام بهنگام دستيابي به سطح كيفيت صددرصد مطلوب را آسان نميكند ،زيرااقلام معيوب فوراتوسط كاركنان مرحله بعدي توليد كشف مي شود.

سرانجام اينكه،رابطه سازمان باتامين كنندگان مواداوليه وقطعات درنظام بهنگام رابطه اي ويژه است،تامين كنندگان قطعات اوليه ومواداوليه درواقع قسمتي ازكارخانه محسوب مي شوند.آنها نيزهمانند كارگاههاي داخل كارخانه پالت وكانبان دريافت ميكنند.از آنان خواسته مي شودكه قطعات رابطور مكررودربهرهاي كوچك مستقيما به خطوط توليدحمل كنند.بهينه سازي روشهاي حمل ونزديك بودن سازندگان به كارخانه خريدار،براي هماهنگي بهترآن بانظام بهنگام ضروري است.همچنين ازفروشندگان درخواست مي شود كه قطعات وموادي را كه داراي كيفيت كامل مطلوب است توليدوارسال نمايند.

نظريه نظام بهنگام دربرگيرنده تمام بخشهاي كارخانه ازقبيل برنامه ريزي،كيفيت،توليد،تامين كنندگان مواد وقطعات وروابط كارمي باشد.تغييراتي كه دراين عمليات به وجود               مي آيدباخودسودوفايده بالقوه اي داردكه دربلندمدت ظاهرمي شود.نتيجه پياده كردن نظام توليد بهنگام افزايش بازده مجموع داراييهاي سازمان است.افزايش بازده مجموع دارايها ازراه افزايش درآمد،كاهش هزينه هاوسرمايه گذاري كمترحاصل شده است.باحذف موجوديها كه ريشه واساس همه ضرروزيانها به شمارمي رود،ضرورت انجام فعاليتهاي حل مسئله بهتر احساس مي گردد.بنابراين نظام توليدبهنگام براساس فلسفه بهبودمستمرشكل گرفته است.

فهرست

موضوع                                            صفحه

فصل اول:معرفي JIT ------------------------------------------------ 5

تاريخچه وتكامل توليد بهنگام -------------------------------------------- 6

تعريف نظام بهنگام ------------------------------------------------------ 9

نظام بهنگام دريك نگاه ------------------------------------------------- 10

مباني توليد بهنگام ------------------------------------------------------- 14

اجزاي توليد بهنگام ------------------------------------------------------ 15

اهداف توليد بهنگام -------------------------------------------------------- 18

مزاياومحدوديتهاي JIT --------------------------------------------------- 20

منطق اجرايJIT ---------------------------------------------------------23

پيش نيازهاي يك برنامه JIT --------------------------------------------26

برنامه ريزي نظام توليد بهنگام ------------------------------------------- 27

فصل دوم:اجراي برنامه JIT ----------------------------------------- 36

مقدمه -------------------------------------------------------------------- 37

1- ايجاد يك استراتژي اجرايي ------------------------------------------ 38

2- يك برنامه عملياتي براي اجرا --------------------------------------- 40

  1-2-وقتي فعاليتهاي اجراي JITتكميل مي شود------------------------- 42

   2-2-چگونه فعاليتهاي اجرايي JITانجام مي شود ---------------------- 43

3-  سيستمهاي جمع آوري وسنجش داده ها ------------------------------- 43

4-  پروژه هاي آزمايشي(راهنما) ---------------------------------------- 47

5- بحث درمورد مقاومت كاركنان واتحاديه ها ---------------------------- 48

      1-5- مقاومت كاركنان ----------------------------------------------- 49

      2-5- اتحاديه ها  ---------------------------------------------------- 50

6- فرايند اجراي JIT ---------------------------------------------------- 52

فصل سوم:كنترل JIT ------------------------------------------------- 54

كنترل توليددرنظام بهنگام ------------------------------------------------- 55

سيستم كانبان -------------------------------------------------------------- 56

وظايف كانبان ------------------------------------------------------------- 56

توليد يكنواخت ------------------------------------------------------------ 57

كاهش زمان عمليات وزمان چرخه ----------------------------------------- 60

اجراي سيستم كانبان ------------------------------------------------------- 61

وظايف كانبان -------------------------------------------------------------- 63

انواع جريان مواد ---------------------------------------------------------- 64

گردش كانبان -------------------------------------------------------------- 67

وسعت عمل كانبان -------------------------------------------------------- 69

فصل چهارم :ابداع كننده JIT / شركت تويوتا ------------------------ 71

شركت تويوتا ------------------------------------------------------------- 72

مقدمه --------------------------------------------------------------------- 73

تاريخچه ------------------------------------------------------------------ 73

سيستم توليدتويوتا(TPS) ------------------------------------------------- 74

توليدبهنگام(JIT) --------------------------------------------------------- 76

كانبان --------------------------------------------------------------------- 76

JIDOKA --------------------------------------------------------------- 77

فلسفه وچشم اندازتويوتا ---------------------------------------------------- 77

فرهنگ سازماني وارزشها ------------------------------------------------- 78

آينده ----------------------------------------------------------------------- 78

تشريح مفاهيم -------------------------------------------------------------- 80

واژه نامه انگليسي- فارسي ------------------------------------------------- 83

فهرست منابع -------------------------------------------------------------- 85