پايان نامه تاثير كاربرد سيليسيوم و پتاسيم در تعديل اثرات شوري خاك كشت شده با سه رقم گندم

^چكيده:

^{شوري خاك كاهش قابل ملاحظه ي عملكرد و كيفيت محصول گندم را به دنبال دارد. در حالي كه مصرف سيليسيوم و پتاسيم ميتواند اين پيامد هاي نامطلوب را در گياه مذكور تا حد زيادي تعديل نمايد. اين پژوهش در قالب يك آزمايش گلخانه اي و يك مطالعه آزمايشگاهي، با هدف بررسي اثر سطوح شوري بر مؤلفه هاي جوانه-زني و تأثير كاربرد سيليسيوم و پتاسيم بر افزايش تحمل به شوري در گندم در مركز تحقيقات آب و خاك استان آذربايجان شرقي به اجرا درآمد. مطالعه ي آزمايشگاهي به منظور بررسي آثار تنش شوري ناشي از كلريدسديم بر مؤلفه هاي جوانه زني، به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي، با سه تكرار و دو فاكتور شامل سه رقم گندم (اروم، الوند و ميهن) و شوري (شاهد، 4، 8، 12 و 16 دسي زيمنس بر متر) و مطالعه گلخانه اي نيز به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار و سه فاكتور شامل شوري (شاهد، 4 و 12 دسي زيمنس بر متر)، سيليسيوم (شاهد، 2 و 4 ميلي گرم بر گرم خاك خشك) و پتاسيم (شاهد، 2، 4 و 6 ميلي گرم بر گرم خاك خشك) انجام شد. نتايج حاصل از مطالعه ي آزمايشگاهي نشان داد كه سطوح مختلف شوري اثر  معني داري بر سرعت و درصد جوانه زني، طول ريشه چه، طول ساقه چه، وزن ريشه چه و وزن ساقه چه در پايان مرحله ي جوانه زني داشتند. و تفاوت -هايي بين ارقام از نظر همه صفات مورد مطالعه ملاحظه گرديد. بالاترين ميزان هر يك از صفات نظير سرعت و درصد جوانه زني، طول ريشه چه، طول ساقه چه، وزن ريشه چه و وزن ساقه چه، متعلق به تيمار شاهد و كمترين آن متعلق به تيمار شوري 16 دسي زيمنس بر متر بود. با افزايش تنش شوري كليۀ مؤلفه هاي جوانه زني در تمام ارقام گندم كاهش يافت ولي اين روند كاهش در رقم اروم آهسته تر و در رقم ميهن روند سريعتري داشت. نتايج آزمايش گلخانه اي نيز نشان داد كه افزايش شوري خاك منجر به كاهش معني دار وزن خشك بخش هوايي، عملكرد دانه، وزن هزار دانه، طول سنبله، محتوي نسبي آب برگ، مقدار كلروفيل، تعداد پنجه، سطح برگ، شاخص برداشت، غلظت پتاسيم، غلظت سيليسيوم و نسبت پتاسيم به سديم شد. از سوي ديگر مقدار پرولين و ميزان سديم در بخش هوايي گندم تحت تنش شوري افزايش يافت. كاربرد همزمان سيليسيوم و پتاسيم اثر معني داري بر مقدار پرولين، عملكرد دانه، وزن هزار دانه، طول سنبله و ميزان كلروفيل نداشت. مقايسه ميانگين ها نشان داد، بهترين ميزان مصرف سيليسيوم و پتاسيم در تعديل اثرهاي نامطلوب شوري در گندم 2 ميلي گرم بر گرم خاك خشك است.}

        ^{فهرست مطالب}

^{شماره و عنوان مطالب                                                            صفحه}

^{فصل اول: مقدمه}

^{1-1- تعريف مسئله و فرضيات           2}

^{1-2- ضرورت تحقيق         5}

            ^{فصل دوم: بررسي منابع}

^{2-1- تأثير سطوح شوري بر رشد، عملكرد و ويژگي هاي فيزيولوژيكي گياهان  9}

^{2-1-1- گندم ...........................    10}

^{2-1-2- ساير گياهان..............         12}

^{2-2- نقش سيليسيوم در گياهان           13}

^{2-2-1- جذب، انتقال و تجمع سيليسيوم در گياهان 14}

^{2-2-2- نقش سيليسيوم در رشد و كيفيت گندم      16}

^{2-2-3- نقش سيليسيوم در رشد و كيفيت ساير گياهان         19}

^{2-3- نقش پتاسيم در گياهان   23}

^{2-3-1- جذب، انتقال و تجمع پتاسيم در گياهان    24}

^{2-3-2- نقش پتاسيم در رشد و كيفيت گندم          25}

^{2-3-3- نقش پتاسيم در رشد و كيفيت ساير گياهان 26}

^{2-4- نقش سيليسيوم و پتاسيم در افزايش تحمل گياهان به شوري        27}

^{2-4-1- گندم.................................           30}

^{2-4-2- ساير گياهان...........            33}

^{2-5- جمع بندي پژوهش هاي انجام يافته و هدف  36}

            ^{فصل سوم: مواد و روش ها}

^{3-1- اندازه گيري هاي اوليه  39}

^{3-1-1- بافت خاك............ 39}

^{3-1-2- سيليسيوم قابل جذب در خاك   40}

^{3-1-3- پتاسيم قابل جذب در خاك       40}

^{3-1-4- قابليت هدايت الكتريكي و pH 40}

^{3-1-5- انتخاب گياه.............           41}

^{3-2- بررسي اثر شوري بر مؤلفه هاي جوانه زني سه رقم گندم        41}

^{3-3- بررسي تأثير سيليسيوم، پتاسيم و شوري بر رشد و ويژگيهاي شيميايي و فيزيولوژيكي گندم     42}

^{3-3-1- وزن خشك بخش هوايي گياه   43}

^{3-3-2- تعداد پنجه...........  44}

^{3-3-3- طول سنبله..............          44}

^{3-3-4- شاخص برداشت......            44}

^{3-3-5- عملكرد دانه.........  44}

^{3-3-6- وزن هزار دانه....... 44}

^{3-3-7- سطح برگ..............          44}

^{3-3-8- محتوي نسبي آب برگ (RWC)            45}

^{3-3-9- كلروفيل برگ..........           46}

^{3-4- اندازه گيري هاي آزمايشگاهي     46}

^{3-4-1- پرولين برگ.............          46}

^{3-4-2- سيليسيوم برگ........            47}

^{3-4-3- سديم و پتاسيم برگ   48}

^{3-5- تحليل آماري اطلاعات  48}

            ^{فصل چهارم: نتايج و بحث}

^{4-1- مؤلفه هاي جوانه زني   50}

^{4-1-1- سرعت جوانه زني   50}

^{4-1-2- درصد جوانه زني......          52}

^{4-1-3- طول ريشه چه.........           53}

^{4-1-4- طول ساقه چه........ 55}

^{4-1-5- وزن ريشه چه........ 55}

^{4-1-6- وزن ساقه چه........ 56}

^{4-2- نتايج مؤلفه هاي جوانه زني        57}

^{4-3- تأثير سيليسيوم، پتاسيم و شوري بر رشد و ويژگي هاي شيميايي و فيزيولوژيكي گندم.........................           60}

^{4-3-1- وزن خشك بخش هوايي        60}

^{4-3-2- تعداد پنجه................         72}

^{4-3-3- سطح برگ............ 73}

^{4-3-4- طول سنبله..............          75}

^{4-3-5- وزن هزار دانه...........         77}

^{4-3-6- عملكرد دانه.......... 80}

^{4-3-7- شاخص برداشت.......           83}

^{4-3-8- كلروفيل برگ...........          84}

^{4-3-9- محتوي نسبي آب برگ (RWC)            86}

^{4-3-10- پرولين برگ..........           88}

^{4-3-11- سيليسيوم برگ......            90}

^{4-3-12- پتاسيم برگ......... 91}

^{4-3-13- سديم برگ.......... 93}

^{4-3-14- نسبت پتاسيم به سديم برگ    95}

^{4-4- نتيجه گيري كلي         97}

^{4-5- پيشنهادها........          98}

 ^{منابع..............................................................................................................................................................................100}

فهرست جدول¬ها

^{شماره و عنوان جدول                                                             صفحه}

^{جدول ‏3 1: برخي ويژگي هاي فيزيكي و شيميايي خاك انتخاب شده   41}

^{جدول ‏4 1: تجزيه واريانس اثر رقم و سطوح مختلف شوري بر شاخص هاي جوانه زني گندم         51}

^{جدول ‏4 2: تجزيه واريانس برخي تركيبات شيميايي و ويژگي هاي فيزيولوژيكي گندم      63}

^{جدول ‏4 3: مقايسه ميانگين هاي سطوح مختلف شوري بر صفات مورد بررسي در گندم   65}

^{جدول ‏4 4: اثر متقابل سطوح شوري، سيليسيوم و پتاسيم بر صفات مورد بررسي در گندم  67}

^{فهرست شكل¬ها}

^{شماره و عنوان شكل                                                              صفحه}

^{شكل ‏4 1: مقايسه ميانگين هاي سرعت جوانه زني سه رقم گندم در سطوح مختلف شوري 52}

^{شكل ‏4 2: مقايسه ميانگين هاي درصد جوانه زني سه رقم گندم در سطوح مختلف شوري  53}

^{شكل ‏4 3: مقايسه ميانگين طول ريشه چه در سه رقم گندم  54}

^{شكل ‏4 4: تأثير سطوح مختلف شوري بر طول ريشه چه    54}

^{شكل ‏4 5: مقايسه ميانگين هاي طول ساقه چه سه رقم گندم در سطوح مختلف شوري      55}

^{شكل ‏4 6: تأثير سطوح مختلف شوري بر وزن ريشه چه    56}

^{شكل ‏4 7: تأثير سطوح مختلف شوري بر وزن ساقه چه     57}

^{شكل ‏4 8: مقايسه جوانه زني سه رقم گندم در سطوح مختلف شوري  59}

^{شكل ‏4 9: تأثير سطوح مختلف شوري بر طول سنبله        76}

^{شكل ‏4 10: تأثير سطوح مختلف سيليسيوم بر طول سنبله   76}

^{شكل ‏4 11: تأثير سطوح مختلف شوري بر وزن هزار دانه 78}

^{شكل ‏4 12: تأثير سطوح مختلف سيليسيوم بر وزن هزار دانه           79}

^{شكل ‏4 13: تأثير سطوح مختلف پتاسيم بر وزن هزار دانه  80}

^{شكل ‏4 14: تأثير سطوح سيليسيوم و شوري بر عملكرد دانه            82}

^{شكل ‏4 15: تأثير سطوح مختلف پتاسيم بر عملكرد دانه     83}

^{شكل ‏4 16: تأثير سطوح سيليسيوم و شوري بر ميزان كلروفيل برگ  85}

^{شكل ‏4 17: تأثير سطوح مختلف پتاسيم بر ميزان كلروفيل برگ        86}

^{شكل ‏4 18: تأثير سطوح سيليسيوم و شوري بر غلظت پرولين          89}

^{شكل ‏4 19: تأثير سطوح پتاسيم و شوري بر غلطت پرولين 90}

^{شكل ‏4 20: تأثير سيليسيوم در رشد گندم در سطوح مختلف شوري    96}