پايان نامه  كارشناسي ارشد روان شناسي باليني 

بررسي اثربخشي  روش حساسيت زدايي با حركت چشم و بازپردازش در كاهش افسردگي، اضطراب و خستگي بيماران مبتلا به مولتيپل اسكلروزيس

چكيده

هدف اين تحقيق،  بررسي ميزان اثربخشي روش حساسيت زدايي با حركت چشم و بازپردازش در كاهش افسردگي، اضطراب و خستگي بيماران مبتلا به مولتيپل اسكلروزيس مي باشد. دسترسي به اين مسئله كه آيا حساسيت زدايي با حركت چشم و باز پردازش در كاهش افسردگي، اضطراب و خستگي بيماران مبتلا به مولتيپل اسكلروزيس موثر است، هدفي بود كه پژوهش به قصد دستيابي به آن صورت گرفت.

 روش اين پژوهش از نوع طرح آزمايشي گسترش يافته با پيش آزمون و پس آزمون با گروه كنترل بود كه در آن نمونه اي شامل 40 نفر از بيماراني كه با تشخيص پزشك متخصص به بيمارستان علوي شهرستان اردبيل جهت دريافت خدمات درماني مراجعه كرده بودند، انتخاب و پس از جايگزيني تصادفي در دو گروه حساسيت زدايي با حركت چشم و باز پردازش و گروه كنترل كه از نظر متغيرهاي جمعيت شناختي به طور نسبي همتا شده بودند، مورد مطالعه قرار گرفتند.

نتايج حاصل از تحليل واريانس چند متغيره(MANOVA) نشان داد كه حساسيت زدايي، با حركت چشم و بازپردازش در كاهش افسردگي، اضطراب (صفت-حالت) و خستگي (ذهني) معنادار است و حساسيت زدايي با حركت چشم و بازپردازش كه جز درمان هاي كوتاه مدت مي باشد در كاهش افسردگي، اضطراب(صفت-حالت) و خستگي (ذهني) موثر است. بنابراين با استفاده از اين روش مي توان به افراد مبتلا به مولتيپل اسكلروزيسي كه داراي افسردگي، اضطراب صفت- حالت و خستگي (ذهني) هستند ياري رساند و گامي در جهت افزايش سازگاري روانشناختي اين بيماران برداشت.

كليد واژه ها:

حساسيت زدايي با حركت چشم و بازپردازش

افسردگي

اضطراب

خستگي

بيماري مولتيپل اسكلروزيس

مقدمه

يكي از پيامدهاي منفي شيوه زندگي  نادرست بشر اين است كه به ارتباط بين جسم و روان كمتر بها داده مي شود و از پيامدهاي آن از بيماري هاي روان تني  مي باشد كه سال هاست دامنگير نسل بشر شده است و تاكنون براي آن درمان قطعي يافت نشده است.به همين منظور در بسياري از فرهنگ ها افزون بر درمان هاي پزشكي كلاسيك، روش هاي درماني سازمان يافته اي براي مقابله با بيماري هاي جسمي- رواني (روان- تني) در نظر گرفته شده است.

بيماري هاي روان –تني آن دسته از بيماري هاي جسمي هستند كه عوامل رواني در تشديد و شيوع آنها موثرند و منظور اين نيست كه فقط عوامل رواني در به وجود آوردن آنها دخالت دارند بلكه عوامل رواني در تسريع و تشديد آنها نقش كاتاليزور را دارد (پورافكاري، 1383) . 26 درصد از كل جمعيت بالاي 25 سال از بيماري هاي روان- تني رنج مي برند، در عين اينكه كمتر از 1 درصد جمعيت از خدمات روان درماني و مشاوره استفاده مي كنند و حدود 70 درصد افرادي كه براي معاينه و معالجه خويش به بيمارستان ها مراجعه مي كنند از بيماري هاي روان- تني رنج مي برند(دهكردي، 1387).

در علوم درماني هر عارضه اي كه انسان را دردمند سازد، مورد توجه قرار مي گيرد تا دردهاي وي را درمان سازد يا حداقل از رنج انسان بكاهد حال اگر اين عارضه، جوانان را درگير سازد و تا سرحد از كارافتادگي پيش برود شايسته توجه است.

بيماري مولتيپل اسكلروزيس  كه به اختصار آن را ام اس مي نامند، يكي از انواع بيماري هاي مزمن است. ام اس يك بيماري عصبي از بين برنده مزمن و پيش رونده است كه باعث برهم خوردن سيستم عصبي مركزي مي شود. تصور مي شود كه اين بيماري بر بيش از 5/2 ميليون نفر از مردم جهان اثر گذاشته و هم اكنون حدود 400000 نفر در آمريكا با اين بيماري زندگي ميكنند (انجمن ملي ام اس ، 2008).

در اين بيماري تغييرات سلولي در دستگاه اعصاب مركزي-مغز و طناب نخاعي در روند انتقال مطلوب پيام هاي عصبي اختلال ايجاد مي كند و لكه هايي شبيه به زخم به وجود مي آورد. اين لكه ها، غلاف هاي چرب ميلين  را كه دنباله هاي سلول عصبي يعني آكسون ها  را مي پوشانند، تخريب مي كنند. ميلين براي انتقال سيناپسي تكانه هاي عصبي ضروري است و تخريب ميلين باعث بروز نشانه هايي مي گردد كه برخي موارد موقت و در بعضي ديگر مزمن و در برخي اوقات وخيم تر مي گردد (هميلتون و رز ، 1982، رابينسون، 1990، به نقل از ديمانتو ، ترجمه موسوي اصل، 1378) . معمولاً آغاز ام اس در اوايل بلوغ است و بر زنان بيشتر از مردان تأثير مي گذارد. اگر چه اين بيماري به ندرت كشنده است اما باعث طيفي از عوارض ناخوشايند و ناتوان كننده مي شود. دوره ام اس نامتعارف و غيرقابل پيش بيني است، علت دقيق آن به ندرت قابل درك هستند و هيچ گونه درمان شناخته شده اي براي آن وجود ندارد(دنيسون  و همكاران، 2009).

فهٍرست مطالب

فصل اول: كليات

مقدمه     2

بيان مسئله            5

اهميت و ضرورت  9

هدف كلي 11

اهداف جزئي         11

فرضيه ها            11

تعريف مفاهيم پژوهش          11

فصل دوم: مباني نظري و  سوابق تحقيق

مقدمه     16

بيماري مولتيپل اسكلروزيس  16

تاريخچه بيماري: كليات درباره بيماري مولتيپل اسكلروزيس 17

درك فرايند بيماري 17

شرح بيماري         18

طبقه بندي علائم MS          18

علائم و نشانه هاي بيماري    19

انواع بيماري         19

شيوع بيماري        21

سبب شناسي بيماري            22       

گروه هاي تشخيصي بيماري MS        24

پيش آگهي بيماري MS         25

درمان بيماري       26

اضطراب             26

علايم اضطراب     27

شيوع اختلالات اضطرابي     28

نظريه هاي اضطراب          28

افسردگي  30

شيوع افسردگي      31

نشانه هاي افسردگي 31

خستگي   33

درمان حساسيت زدايي با حركات چشم و پردازش مجدد       35

پايه هاي نظري حساسيت زدايي با حركات چشم و پردازش مجدد       35

درمان حساسيت زدايي با حركات چشم و پردازش مجدد و علوم عصب شناختي   39

نظريه موزائيك مغزي پاولف 41

تروما      42

فرايند درمان         42

پيشينه خارجي       44

پيشينه داخلي         46

فصل سوم: روش شناسي

روش كار 51

الف-روش پژوهش  51

ب-روش گردآوري اطلاعات  51

ج-ابزار گردآوري اطلاعات   52

روش اجراي درمان 54

د-روش تجزيه و تحليل اطلاعات         55

فصل چهارم: يافته هاي تحقيق

الف-ويژگي هاي جمعيت شناختي         57

ب-يافته هاي توصيفي          59

ج-يافته هاي استنباطي          63

فصل پنجم: بحث و نتيجه گيري

محدوديت هاي پژوهش         74

پيشنهادات پژوهش  75

منابع و مآخذ         76

ضمائم    81

فهرست جداول

جدول4-1: توزيع فراواني بيماران مبتلا به مبتلا به مولتيپل اسكلروزيس برحسب گروه سني در دو گروه آزمايش و كنترل           57

جدول 4-2: توزيع فراواني بيماران مبتلا به مبتلا به مولتيپل اسكلروزيس برحسب وضعيت تاهل و جنسيت در دو گروه آزمايش و كنترل     58

جدول4-3: توزيع فراواني بيماران مبتلا به مبتلا به مولتيپل اسكلروزيس برحسب تحصيلات در دو گروه كنترل و آزمايش           58

جدول 4-4: آمار توصيفي افسردگي گروه كنترل و آزمايش در پيش آزمون و پس آزمون    59

جدول 4-5: آمار توصيفي اضطراب صفت گروه كنترل و آزمايش در پيش آزمون و پس آزمون       60

جدول 4-6- آمار توصيفي اضطراب حالت گروه كنترل و آزمايش در پيش آزمون و پس آزمون        60

جدول 4-7- آمار توصيفي اضطراب گروه كنترل و آزمايش در پيش آزمون و پس آزمون   61

جدول 4-8- آمار توصيفي خستگي ذهني گروه كنترل و آزمايش در پيش آزمون و پس آزمون          62

جدول 4-9- آمار توصيفي خستگي جسماني گروه كنترل و آزمايش در پيش آزمون و پس آزمون       62

جدول 4-10- آمار توصيفي خستگي گروه كنترل و آزمايش در پيش آزمون و پس آزمون   63

جدول 4-11- نتايج آزمون تحليل واريانس چندطرفه جهت تعيين معني داري اختلاف ميانگين         64

جدول 4-12- نتايج آزمون تحليل واريانس چندطرفه جهت تعيين معني داري اختلاف ميانگين         65

جدول 4-13- نتايج آزمون تحليل واريانس چندطرفه جهت تعيين معني داري اختلاف ميانگين         66

جدول 4-14- نتايج آزمون تحليل واريانس چندطرفه جهت تعيين معني داري اختلاف ميانگين         67

جدول 4-15- نتايج آزمون تحليل واريانس چندطرفه جهت تعيين معني داري اختلاف ميانگين         68

جدول 4-16- نتايج آزمون تحليل واريانس چندطرفه جهت تعيين معني داري اختلاف ميانگين         69

جدول 4-17- نتايج آزمون تحليل واريانس چندطرفه جهت تعيين معني داري اختلاف ميانگين         70