بررسي مردم شناسي طرح ها و نقوش لباس ها و بافته هاي ساساني

بررسي مردم شناسي طرح ها و نقوش لباس ها و بافته هاي ساساني

قسمتي از متن:

- لباس خدمه قايق شاه( قايق DI و DII)

خدمه قايق شاه كه دوبار در اين صحنه نشان داده شده است، همگي جامه هاي زيبائي به تن دارند، اين كار براي تاكيد بر قدرت شاه است. دو ملازم در دو سوي شاه ايستاده اند، دو قايقران با پاروهايي در دست، دردو سر قايق ايستاده اند و ملازمي كه در سمت چپ شاه قرار دارد، تيردان شاه را حمل مي كند. نوازنده چنگ (DI-4) در سمت راست شاه نشسته است. قايقرانان اين قايق با قايقرانان ديگر متفاوت هستند. انها لباس هايي كاملا تزئين شده پوشيده اند. با مقايسه دو قايق شاه متوجه مي شويم كه هر تصوير در موقعيتي مشابه با موقعيت شكل نظير خود قرار دارد و لباس مشابهي پوشيده است. با وجود اين جزئيات، طرح هاي لباس آنها متفاوت است. بررسي تغييرات شكل نگاري اين طرح ها، براي مطالعه چنين اختلافاتي ضروري است. اگر چه تمام بدن قايقران سمت چپ (DI-1) شاه چنان تخريب شده كه گويي سوخته است. ولي مي توان طرح روي آن را اندكي تشخيص داد. بدن او كمي به چپ، به طرف پشت قايق شاه چرخيده است، اگر چه تقريبا به روبرو نگاه مي كند. لباس او با شبكه هاي مورب درون قابي از نقوش قلبي متوالي تزئين يافته است. درون هر شبكه، نقش پرنده يا گل هشت پري شكل قرار گرفته است. در نقطه تماس شبكه هاي مورب گل هايي با چهار گلبرگ قلبي شكل قرار گرفته است. در مركز گل هشت پر، گل چهار پر كوچكي ديده مي شود كه دور تا دور آن را يك در ميان گلبرگ هاي مركب قلبي شكل و گلهاي سه برگي نوك تيز گرفته است. نقوش پرنده و گل بطور نامنظمي روي لباس قايقران قرار دارد. بعضي از پرندگان به سمت راست و بعضي ديگر به چپ نگاه مي كنند. قايقران كمربندي با سه آويز در هر طرف، بسته است، طرح درون نيم دايره قايقران سمت چپ، يقه و سرآستين ها و شانه هاي او قابل تشخيص نيست. ولي طرحهاي لباس قايقران قايق سمت راست بخوبي حفظ شده است (DII-1) اين طرح ها را پرنده هايي درون قاب قلبي شكل در شبكه هاي مورب تشكيل مي دهند نقوش قلبي بين دو خط حاشيه قرار گرفته اند. در نقطه تماس شبكه ها با هم، گلي با چهار گلبرگ قلبي شكل درون دايره اي قرار دارد. بعضي از پرندگان به چپ و بعضي ديگر به سمت راست مي نگرند. در طرح نيم دايره قسمت پائين تنه لباس، نقش سر يك گراز وحشي درون دايره اي ديده مي شود و دايره ساده ديگري در سمت زير سر گراز قرار دارد. در نقطه تماس شبكه هايي كه در حلقه زير بغل سمت راست قرار دارند، دايره هاي ساده اي ديده مي شود.

طرح روي يقه گل هاي چهار برگي ديده مي شود كه در يك خط قرار گرفته اند و طرح روي شانه را دو گل با چهار گلبرگ قلبي شكل تشكيل مي دهد. اگرچه لباس هاي قايقران دو سر قايق مزين به نقوش قلبي شكل درون قاب هاي شبكه اي مورب است ولي موتيف ها و بعضي از تصاوير جزئي در برخي موارد با هم فرق مي كند. فردي كه تيردان شاه را بالا گرفته است به روبرو مي نگرد(DI-2). او در سمت چپ شاه ايستاده است و سر و بالا تنه اش را كمي بطرف شاه برگردانده است. اين فرد تيردان را با دست چپ گرفته و با دست راست خود تيري را به شاه مي دهد، يقه، سرآستين و لباس او طرحدار است و در طرحي قوسي دو طرف پائين تنه لباس، نقوشي ديده مي شود. همچنين نوار عمودي مزيني در جلو لباس قرار دارد. لباس او بعلت مقام والايش كه از قرار گرفتنش در كنار شاه ثابت مي شود، پر نقش و نگار مي باشد. روي بالاپوش اين ملازم كه در قايق سمت چپ ايستاده (DI-2) موتيف متقارني از نيمرخ يك جفت درنا كه روبروي هم هستند، قرار دارد. اين نقش در نيمه بالايي و پائين لباس و تا حدي نيز روي شانه چپ ديده مي شود. بين دو درناي پائين تنه، نوار عمودي مزين به نقش 6 گل هشت پر است كه بطور عمودي قرار گرفته اند، مشاهده مي شود.