پايان نامه اثربخشي برنامه تعديل سوگيري شناختي-مؤلفه تفسير و توجه بر علائم اضطراب اجتماعي و ترس از ارزيابي منفي و اثر زنجيره‌اي اين مؤلفه‌ها در افراد با‌ اختلال 

اختلال اضطراب اجتماعي با سوگيري‌هاي فرآيند پردازش اطلاعات مشخص مي‌شود. افراد با اضطراب اجتماعي ترجيحاً به محرك‌هاي تهديدكننده توجه مي‌كنند و اطلاعات اجتماعي مبهم را منفي و تهديدآميز تفسير مي‌كنند. مطالعات اخير تأييد نموده‌اند كه سوگيري توجه و سوگيري تفسير در ايجاد و تداوم اختلال اضطراب اجتماعي نقش دارند. با اين وجود، ارتباط بين سوگيري توجه و سوگيري تفسير مبهم باقي مانده است. به منظور تعديل اين سوگيري‌هاي شناختي و آسيب‌پذيري متعاقب آن نسبت به اضطراب اجتماعي، پارادايم تعديل سوگيري شناختي طراحي شده است. بر اين مبنا، پژوهش حاضر با هدف تعيين ارتباط سوگيري توجه و سوگيري تفسير، اثربخشي برنامه تعديل سوگيري شناختي- مؤلفه تفسير بر سوگيري توجه و برنامه تعديل سوگيري شناختي-­مؤلفه توجه بر سوگيري تفسير در افراد با اضطراب اجتماعي را آزموده است. در نيل به اين هدف، 80 فرد با اضطراب اجتماعي، به تصادف، در چهار گروه‌، گروه‌هاي تعديل سوگيري (توجه يا تفسير) و كنترل (توجه يا تفسير) جاي گرفتند. در برنامه تعديل سوگيري توجه، شركت‌كنندگان آزمايه پروب­ دات را تكميل نمودند كه پروب در مقايسه با چهره‌هاي انزجاري، همواره به دنبال چهره‌هاي خنثي ارائه مي‌شد. شركت‌كنندگان شرايط تعديل تفسير، پارادايم ارتباط كلمه-جمله را تكميل نمودند كه با انتخاب تفسيرهاي خنثي بازخورد مثبت و با انتخاب تفسيرهاي تهديدآميز بازخورد منفي دريافت مي‌كردند. قبل و بعد از مداخله، سوگيري توجه، سوگيري تفسير، علائم اضطراب اجتماعي و ترس از ارزيابي منفي ارزيابي شد. نتايج، كاهش معنادار سوگيري توجه مرتبط با تهديد، سوگيري تفسير، علائم اضطراب اجتماعي و ترس از ارزيابي منفي را نشان داد. علاوه بر اين، افراد گروه تعديل توجه، تفسيرهاي خنثاي بيشتر و تفسيرهاي منفي كمتري نسبت به پيش‌آزمون در مقايسه با گروه كنترل نشان دادند. در حالي كه درگروه تعديل تفسير، نمره پس‌آزمون سوگيري توجه نسبت به پيش‌آزمون تفاوت معناداري نداشت.

كليدواژه­ ها: اضطراب اجتماعي، فرآيند پردازش اطلاعات، سوگيري توجه، سوگيري تفسير، برنامه تعديل سوگيري شناختي.

 فهرست مطالب

فصل اول:مقدمه

1-1- كليات... 2

1-2- بيان مسأله. 6

1-3- ضرورت و اهميت پژوهش.... 9

1-4- اهداف پژوهش.... 12

1-5- تعريف مفهومي متغيرها12

1-5-1- اضطراب اجتماعي.. 12

1-5-2- ترس از ارزيابي منفي.. 13

1-5-3- سوگيري توجه. 13

1-5-4- سوگيري تفسير. 13

1-6- تعريف عملياتي متغيرها13

1-6-1- اضطراب اجتماعي.. 13

1-6-2- ترس از ارزيابي منفي.. 13

1-6-3- سوگيري توجه. 14

1-6-4- سوگيري تفسير. 14

فصل دوم:مباني نظري و پيشينه

2-1- مباني نظري.. 16

2-1-1- اختلال اضطراب اجتماعي.. 16

2-1-1-1- سير و شيوع اختلال اضطراب اجتماعي.. 17

2-1-1-2- سبب شناسي اختلال اضطراب اجتماعي.. 18

2-1-1-2-1- عوامل زيستي.. 18

2-1-1-2-1- 1- ژنتيك.... 18

2-1-1-2-1-2- عصب زيست شناختي.. 19

2-1-1-2-2- عوامل سرشتي.. 19

2-1-1-2-2-1- بازداري رفتاري.. 19

2-1-1-2-3- عوامل محيطي.. 20

2-1-1-2-3-1- فرزندپروري.. 20

2-1-1-2-3-2- روابط دوستي با همسالان.. 21

2-1-1-2-3-4- ساير وقايع زندگي.. 22

2-1-1-2-4- رويكرد شناختي.. 23

2-1-1-2-4-1- مدل بك، امري و گرينبرگ (1985)23

2-1-1-2-4-2- مدل كلارك و ولز (1995)24

2-1-1-2-4-3- مدل رپي و هيمبرگ(1995)27

2-1-1-2-5- مدل هافمن و بارلو (2002)29

2-1-1-2-6- مدل رپي و اسپنس (2004)31

2-1-2- سوگيري‌هاي فرآيند پردازش اطلاعات در اضطراب اجتماعي.. 34

2-1-2-1- سوگيري توجه در اضطراب اجتماعي.. 34

2-1-2-1-1- مؤلفه‌هاي سوگيري توجه. 35

2-1-2-1-2- مكانيزم سوگيري توجه. 36

2-1-2-1-2-1- مدل شناختي بك و كلارك (1997)36

2-1-2-1-2-2- مدل ويليامز، واتز، مك‌لئود و متيوز (1997)37

2-1-2-1-2-3- مدل اهمن (1996)38

2-1-2-1-2-4- مدل ولز و متيوز (1994)38

2-1-2-1-2-5- مدل انگيزشي-شناختي موگ و بردلي (1998)39

2-1-2-1-2-6- نظريه كنترل توجه آيزنك، درخشان، سانتوس و كالوور (2007)40

2-1-2-1-2-7- مدل بار–هيم (2007)40

2-1-2-2- سوگيري تفسير در اضطراب اجتماعي.. 41

2-2- پيشينه عملي.. 42

2-2-1- سوگيري توجه در اضطراب اجتماعي.. 42

2-2-2- سوگيري تفسير در اضطراب اجتماعي.. 45

2-2-3- برنامه تعديل سوگيري شناختي.. 48

2-2-3-1- تعديل سوگيري توجه در اضطراب اجتماعي.. 48

2-2-3-2- تعديل سوگيري تفسير در اضطراب اجتماعي.. 50

2-2-4- تعامل سوگيري توجه و سوگيري تفسير در اضطراب اجتماعي.. 53

2-3- فرضيه‌ها و سوالات پژوهش.... 56

 فصل سوم: روش پژوهش

3-1- طرح پژوهش.... 58

3-2- جامعه آماري.. 58

3-3- نمونه و روش نمونه‌گيري.. 59

 3-4- ابزار پژوهش.... 59

3-4-1- پرسشنامه هراس اجتماعي(SPIN)59

3-4-2- پرسشنامه اضطراب اجتماعي ليبوويتز (LSAS)60

3-4-3- فرم كوتاه مقياس ترس از ارزيابي منفي (FNES-B)61

3-4-4- پرسشنامه افسردگي بك (BDI)61

3-4-5- آزمايه پروب دات... 62

3-4-6- پارادايم ارتباط كلمه-جمله(WSAP)64

3-5- روش اجرا65

3-6- روش تجزيه و تحليل اطلاعات... 66

 فصل چهارم: يافته‌هاي پژوهش

4-1- آماره‌هاي توصيفي.. 68

4-1-1- آماره‌هاي توصيفي متغير سن.. 68

4-1-2- آماره‌هاي توصيفي متغير علائم اضطراب اجتماعي.. 69

4-1-3- آماره‌هاي توصيفي متغير سطح اضطراب اجتماعي.. 70

4-1-4- آماره‌هاي توصيفي متغير ترس از ارزيابي منفي.. 71

4-1-5- آماره‌هاي توصيفي متغير سوگيري توجه. 72

4-1-6- آماره‌هاي توصيفي متغير سوگيري تفسير. 73

4-2- آزمون فرضيه‌ها و سوالات... 76

4-2-1- فرضيه اول.. 76

4-2-2- فرضيه دوم. 78

4-2-3- فرضيه سوم. 79

4-2-4- فرضيه چهارم. 81

 4-2-5- سوال اول.. 82

4-2-6- سوال دوم. 83

4-2-7- سوال سوم. 84

4-2-8- سوال چهارم. 85

4-2-9- سوال پنجم.. 86

4-2-10- سوال ششم.. 88

 فصل پنجم: بحث و نتيجه‌گيري

5-1- تبيين يافته‌ها90

5-1-1- اثربخشي برنامه تعديل سوگيري تفسير بر سوگيري تفسير. 90

5-1-2- اثربخشي برنامه تعديل سوگيري تفسير بر اضطراب اجتماعي
و ترس از ارزيابي منفي.. 93

5-1-3- اثربخشي برنامه اصلاح سوگيري توجه بر سوگيري توجه. 95

5-1-4- اثربخشي برنامه اصلاح سوگيري توجه بر اضطراب اجتماعي
و ترس از ارزيابي منفي.. 95

5-1-5- ارتباط مؤلفه‌هاي توجه و تفسير برنامه تعديل سوگيري شناختي.. 97

5-2- كاربردهاي پژوهش.... 100

5-3- محدويت‌هاي پژوهش.... 101

5-4- پيشنهادات پژوهش.... 101

 فهرست منابع

منابع فارسي.. 102

منابع انگليسي.. 104

 عنوان صفحه

 پيوست

برگه اطلاعات و رضايت‌نامه پژوهش.... 113

پرسشنامه هراس اجتماعي كانور (2000)114

پرسشنامه اضطراب اجتماعي ليبوويتز (1987)115

پرسشنامه ترس از ارزيابي منفي (1983)116

پرسشنامه افسردگي بك.... 117

  فهرست جدول‌ها

 عنوان صفحه

 جدول 4-1- ميانگين و انحراف معيار متغير سن.. 68

جدول 4-2- ميانگين و انحراف معيار متغير علائم اضطراب اجتماعي.. 69

جدول 4-3- ميانگين و انحراف معيار متغير سطح اضطراب اجتماعي.. 70

جدول 4-4- ميانگين و انحراف معيار متغير ترس از ارزيابي منفي.. 71

جدول 4-5- تحليل كوواريانس سوگيري تفسير منفي در شرايط تعديل سوگيري تفسير. 76

جدول 4-6- تحليل كوواريانس سوگيري تفسير خنثي در شرايط تعديل سوگيري تفسير. 77

جدول 4-7- تحليل كوواريانس سوگيري توجه در شرايط اصلاح سوگيري توجه. 78

جدول 4-8- تحليل كوواريانس علائم اضطراب اجتماعي در شرايط اصلاح سوگيري توجه. 80

جدول 4-9- تحليل كوواريانس سطح اضطراب اجتماعي در شرايط اصلاح سوگيري توجه. 81

جدول 4-11- تحليل كوواريانس سطح اضطراب اجتماعي در شرايط تعديل سوگيري تفسير. 83

جدول 4-12- تحليل كوواريانس ترس از ارزيابي منفي در شرايط تعديل سوگيري تفسير. 84

جدول 4-13- تحليل كوواريانس ترس از ارزيابي منفي در شرايط اصلاح سوگيري توجه. 85

جدول 4-14- تحليل كوواريانس سوگيري تفسير خنثي در شرايط اصلاح سوگيري توجه. 86

جدول 4-15- تحليل كوواريانس سوگيري تفسير منفي در شرايط اصلاح سوگيري توجه. 86

جدول 4-16- تحليل كوواريانس سوگيري توجه در شرايط تعديل سوگيري تفسير. 88

 فهرست نمودارها

 عنوان صفحه

نمودار 4-1- ميانگين متغير سوگيري توجه گروه‌هاي چهار گانه. 72

نمودار 4-2- ميانگين متغير سوگيري تفسير گروه آزمايش تعديل تفسير. 73

نمودار 4-4- ميانگين متغير سوگيري تفسير گروه كنترل تعديل تفسير. 74

نمودار 4-5- ميانگين متغير سوگيري تفسير گروه كنترل اصلاح توجه. 75

نمودار 4-6- ميانگين تعديل شده سوگيري ‌تفسير منفي در شرايط تعديل ‌سوگيري تفسير. 77

نمودار 4-7- ميانگين تعديل شده سوگيري تفسير خنثي در شرايط تعديل سوگيري تفسير. 78

نمودار 4-8- ميانگين تعديل شده سوگيري توجه در شرايط اصلاح سوگيري توجه. 79

نمودار 4-9- ميانگين تعديل شده علائم اضطراب اجتماعي در شرايط اصلاح سوگيري توجه. 80

نمودار 4-10- ميانگين تعديل شده سطح اضطراب اجتماعي در شرايط اصلاح سوگيري توجه. 81

جدول 4-11- تحليل كوواريانس علائم اضطراب اجتماعي در شرايط تعديل سوگيري تفسير. 82

نمودار 4-11- ميانگين تعديل شده علائم اضطراب اجتماعي در شرايط تعديل سوگيري تفسير. 82

نمودار 4-12- ميانگين تعديل شده سطح اضطراب اجتماعي در شرايط تعديل سوگيري تفسير. 83

نمودار 4-13- ميانگين تعديل شده ترس از ارزيابي منفي در شرايط تعديل سوگيري تفسير. 84

نمودار 4-14- ميانگين تعديل شده ترس از ارزيابي منفي در شرايط اصلاح سوگيري توجه. 85

نمودار 4-15- ميانگين تعديل شده سوگيري تفسير خنثي در شرايط اصلاح سوگيري توجه. 87

نمودار 4-16- ميانگين تعديل شده سوگيري تفسير منفي در شرايط اصلاح سوگيري توجه. 87

 فهرست شكل‌ها

 عنوان صفحه

 شكل 2-1- مدل كلارك و ولز (1995)27

شكل 2-2- مدل رپي و هيمبرگ (1995)28

شكل 2-3- مدل هافمن و بارلو (2004)30

شكل 2-4- مدل رپي و اسپنس (2004)33