پايان نامه كارشناسي ارشد (M.A)

گرايش: مديريت مالي

بررسي تأثير هدفمندي يارانه ها بر الگوي مصرف و ميزان مصرف گاز شهر اردبيل

*ضميمه :فايل اكسل دماي هوا و بارندگي و مصرف آب شهر اردبيل  از سال 1386-1392 

چكيده

واژه يارانه (subsidy) در لغت نامه بطور كلي كمك رايگان و اعانه مالي دولت به مردم در زمانهاي معين معنا شده است و عبارتست از نوعي حمايت دولت از قشر خاص و در برخي موارد كل جامعه در دوره هاي زماني خاص يا اضطراري به منظور تأمين رفاه اجتماعي از طريق كاهش هزينه ها. پرداخت يارانه دلايل مختلفي مي تواند داشته باشد مانند: پايين نگه داشتن قيمت كالاهاي مصرفي و يا حفظ روند توليد يك كالاي معين. پرداخت يارانه نقش دوگانه اي را مي تواند ايفا كند هم موجب كمك به رفاه عمومي مي شود و هم موجب تحريف قيمت هاي بازار شده، منابع را به صورت نامطلوب توزيع مي كند. با توجه به همين جنبه منفي پرداخت يارانه ها بود كه لايحه هدفمندي يارانه ها در مجلس شوراي اسلامي تصويب شد و بوسيله دولت از آذرماه سال 1389 به اجرا درآمد. طرح هدفمندي يارانه ها به علل مختلفي از جمله به منظور بهينه كردن مصرف حامل هاي انرژي از جمله گاز تصويب و اجرا شده است اين موضوع انتخاب شد تا با روش علمي مشخص گردد آيا اجراي اين طرح در عمل بر الگوي مصرف گاز در شهر اردبيل تاثير گذاشته است يا خير؟

اين تحقيق از نوع كاربردي است كه با روش علّي- مقايسه اي انجام خواهد شد. به اين دليل علي است كه تاثير اجراي قانون هدفمندي يارانه ها را در بهينه سازي مصرف گاز بررسي مي كند كه اجراي قانون هدفمندي به عنوان متغير مستقل و بهينه سازي الگوي مصرف گاز به عنوان متغير وابسته در نظر گرفته شده است و به اين دليل مقايسه اي است كه ميزان مصرف گاز در دو دوره يعني دوره دو ساله قبل از اجراي قانون هدفمندي يارانه ها و دوره دو ساله بعد از اجراي قانون مذكور مقايسه خواهد شد.

روش جمع آوري اطلاعات كتابخانه اي است كه با استفاده از فرمهاي 15و17 صادره از اداره گازميزان مصرف به دست خواهد آمد. براي تجزيه و تحليل اطلاعات از شاخص هاي آمار توصيفي مانند جدول و نمودار و فراواني و درصد و ميانگين و واريانس استفاده خواهد شد و براي آزمون فرضيه ها از شاخص هاي آمار استنباطي مانند تحليل واريانس چند متغيره (MANOVA) براي مقايسه ميزان مصرف در دو دوره قبل وبعد از هدفمندي يارانه ها استفاده خواهد شد.همچنين از آزمون (F)  براي مقايسه مصرف سه گروه از مصرف كنندگان (خانگي،صنعتي و عمومي)استفاده شده است.

كلمات كليدي: يارانه، هدفمندي يارانه، الگوي مصرف، ميزان مصرف 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                            صفحه

فصل اول 1

كليات تحقيق         1

1-1-مقدمه           2

1-2-بيان مسئله پژوهش       3

1-3-اهميت موضوع وضرورت انجام پژوهش     4

1-4-پيشينه پژوهش            4

1-5-فرضيات پژوهش         11

1-6-اهداف پژوهش            11

1-7-نوع وروش پژوهش      11

1-8-قلمروپژوهش  12

1-8-1-قلمرو موضوعي       12

1-8-2-قلمرومكاني 12

1-8-3-قلمرو زماني            12

1-9-روش گردآوري اطلاعات            12

1-10-ابزار گردآوري اطلاعات          12

1-11-روش تجزيه وتحليل اطلاعات    12

1-12-تعريفهاي عملياتي      13

1-12-1- قانون هدفمندي يارانه ها       13

1-12-2-الگوي مصرف(تابع تقاضا)    13

فصل دوم 15

ادبيات تحقيق        15

2-1-بخش اول:هدفمندي يارانه ها والگوي مصرف           16

2-1-1- مقدمه       16

2-1-2-تعريف يارانه و انواع آن         16

2-1-3-يارانه چيست؟          16

2-1-4-انواع يارانه 16

2-1-5-يارانه دولتي چيست و چرا دولت ها يارانه پرداخت مي كنند؟  18

2-1-6-ويژگي كالاهاي مشمول يارانه   19

2-1-7-تاريخچه پرداخت يارانه در جهان           19

2-1-8-دولت براي چه چيزهاي يارانه مي پردازد؟           19

2-1-9-اشكالات ومعايب پرداخت يارانه قبل از هدفمندي    20

2-1-10-تاثير يارانه بر مصرف انرژي            21

2-1-11- اثرات پرداخت يارانه انرژي 21

2-1-11-1- آثار اقتصادي    21

2-1-11-2- آثار اجتماعي يارانه هاي انرژي      22

2-1-11-3- آثار زيست محيطي يارانه هاي انرژي           22

2-1-12-قانون هدفمند سازي يارانه      23

2-1-13-مفهوم هدفمند سازي 23

2-1-14-اهداف قانون هدفمندسازي يارانه ها       24

2-1-15-مزايا و مشكلات هدفمند كردن يارانه ها در كشور 24

2-1-16-مراحل هدفمندي يارانه ها توسط دولت   25

2-1-17-تاريخچه هدفمندي يارانه ها در كشورهاي مختلف  26

2-1-18-بهينه سازي مصرف انرژي   32

2-1-19-مصرف انرژي در جهان       32

2-1-20-دستورات مصرف در اسلام    33

2-1-21-لزوم اصلاح الگوي مصرف به منظور دستيابي به توسعه اقتصادي     34

2-1-22- رويكردهاي مختلف به مسئله اصلاح يارانه هاي انرژي     35

2-1-22-1-تحليل تعادل جزئي           35

2-1-22-2-تحليل تعادل عمومي         36

2-1-22-3- تحليل تعادل جزئي گسترش يافته     37

2-1-22-4- مدل سازي داده - ستانده    38

2-1-23-مدلهاي تقاضاي انرژي         38

2-1-23-1- الگوي نظري تحليل تقاضاي انرژي 40

2-1-24-متغيرهاي مؤثر در تقاضاي آب           41

2-1-25-ارائه الگوي تحليلي تابع تقاضاي آب     41

2-2-بخش دوم:آشنايي با صنعت آب     42

2-2-1-مقدمه        42

2-2-2-درباره آب  42

2-2-3- تاريخچه صنعت آب در ايران  44

2-2-4- جايگاه ايران بين كشورهاي مصرف كننده آب       47

2-2-6-خالص تجارت گازدرجهان ونقش ايران     51

2-2-6-1-جايگاه ايران از نگاه سازمان ها و مؤسسات پژوهشي بين المللي        51

2-2-6-2-تجارت جهاني گاز در گرو توسعه ال ان جي و جي تي ال   53

2-2-6-3-افزايش سهم 8 درصدي در تجارت جهاني گاز    55

2-3-پيشينه تحقيق  56

2-3-1-پيشينه پژوهشهاي درون كشور  56

2-3-2-پيشينه پژوهشهاي خارج كشور  60

2-3-3- وجه تمايز اين تحقيق 62

فصل سوم            69

روش اجراي تحقيق 69

3-1-مقدمه           70

3-2-روش تحقيق   70

3-3-متغيرهاي تحقيق          70

3-3-1- متغير مستقل          70

3-3-1-1-متغير مستقل اصلي            70

3-3-1-2-متغير مستقل فرعي            70

3-3-2-متغير وابسته           70

3-4-جامعه آماري  70

3-5-نمونه وروش نمونه گيري           71

3-6-روش گردآوري اطلاعات            71

جدول 3-1- متوسط مصرف مصرف كنندگان صنعتي (متر مكعب)    72

جدول 3-2- متوسط مصرف مصرف كنندگان عمومي (متر مكعب)    72

جدول 3-3- متوسط مصرف مصرف كنندگان خانگي (متر مكعب)     72

جدول 3-4- متوسط دماي هوا(سانتيگراد)           73

3-7-ابزار گردآوري اطلاعات            73

3-8-روايي وپايايي ابزار      73

3-9-روش هاي تجزيه وتحليل اطلاعات            73

فصل چهارم          75

تجزيه و تحليل داده هاو يافته هاي تحقيق            75

جدول 4-1- آمار توصيفي دما 76

نمودار 4-1- هيستوگرام توزيع دما       76

جدول 4-2- ميانگين و انحراف معيار ميزان مصرف قبل و بعد هدفمندي يارانه ها          76

جدول 4-3- ميانگين و انحراف معيار ميزان مصرف خانگي قبل و بعد هدفمندي يارانه ها 77

جدول 4-4- نتايج آزمون تحليل كوواريانس با كنترل اثر دماي هوا      78

جدول 4-5- ميانگين و انحراف معيار ميزان مصرف عمومي قبل و بعد هدفمندي يارانه ها 78

جدول 4-6- نتايج آزمون تحليل كوواريانس با كنترل اثر دماي هوا      78

جدول 4-7- ميانگين و انحراف معيار ميزان مصرف صنعتي قبل و بعد هدفمندي يارانه ها            79

جدول 4-8- نتايج آزمون t با دو گروه مستقل جهت تعيين معني داري تفاوت ميانگين       79

جدول 4-9- نتايج آزمون تحليل واريانس يكطرفه(anova) جهت تعيين معني داري اختلاف ميانگين 80

جدول 4-10- نتايج آزمون دانكن         80

فصل پنجم            81

نتيجه گيري و پيشنهادات      81

5-1- مقدمه          82

5-2- خلاصه ونتيجه پژوهش 82

5-2-1- اهدافتحقيق 84

5-2-2- فرضيه هاي تحقيق   84

5-3- پيشنهادهايپژوهش        87

5-4- محدوديتهايپژوهش       89

منابع      90

پيوست    91