پايان نامه حليل تطبيقي ساختار معناييِ بيست غزل از حافظ و شهريار

پايان نامه حليل تطبيقي ساختار معناييِ بيست غزل از حافظ و شهريار

پايان نامه كارشناسي ارشد

چكيده

   يكي از موضوعات بحث­انگيز پيرامون غزل حافظ چگونگي ساختار غزل اوست. موافقانِ وجود انسجام در ساختار غزل­هاي حافظ، بر اين باورند كه ابيات غزل شايد در نگاه نخستين گسسته و پاشان احساس شود ولي از ساختاري منسجم و هسته­ي مركزي برخوردار است كه ساير ابيات يك غزل، با آن پيوند معنايي دارند و فرض استقلال ابيات، به معناي غزل حافظ آسيب مي­رساند. مخالفان اين نظريه معتقدند كه ابيات در يك غزل، مستقل از هم است و اين ويژگيِ غزل­هاي حافظ را برگرفته از شيوه­ي قرآن كريم مي­دانند و به همين جهت در شرح غزل­هاي حافظ، بدون توجه به پيوند ابيات و وجود هسته­ي مركزي، ابيات غزل را به طور مستقل شرح مي­دهند. استاد شهريار، با توجه به اينكه بيش از هر شاعري به حافظ علاقه­مند بود و خود را تربيت يافته­ي مكتب حافظ مي­دانست علاوه بر استفاده از مضامين شعري حافظ، در بيش از شصت غزل، به استقبال غزل­هاي حافظ رفته است و در اين غزل­ها، به ساختار معنايي غزل حافظ نيز توجّه داشته است و در برخي موارد، با وجود پيوند معنايي ميان ابيات، غزل او نيز گسسته نماست. نويسنده با بررسي برخي از غزل­­هاي حافظ و شهريار، ساختار منسجم معنايي غزل اين دو شاعر را آشكار كرده و عوامل اين انسجام و ارتباط معنايي ابيات غزل با يكديگر را بيان كرده است.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                         صفحه

فصل اوّل.. ز‌

كلّيّات و روش تحقيق.. ز‌

1-1 مقدّمه. 1

1-2- بيان مسأله. 3

1-3- سؤالات و فرضيه­ها. 6

1-3-1- سؤالات تحقيق. 6

1-3-2- فرضيه­ها 6

1-4- هدف و ضرورت تحقيق.. 8

1-4-1- ضرورت تحقيق. 8

1-4-2- اهداف تحقيق. 8

1-5- پيشينه­ي تحقيق.. 8

1-5- روش اجراي تحقيق.. 12

فصل دوّم. 13

مباني نظري تحقيق.. 13

2-1-1- ساختار متن.. 14

2-1-2- ساختار نظم. 15

2-1-3- ساختار روايت.. 15

2-2- ساختار معنايي در غزل حافظ و شهريار. 15

2-3- نگاهي بر تأثير پذيري شهريار از حافظ... 17

2-3-1- اقتباس... 18

2-3-2- تضمين.. 20

2-3-3- توجه به مضمون­هاي غزل حافظ.. 25

2-3-4-پيوند معنايي در ساختار غزل. 28

فصل سوّم. 29

بحث و بررسي.. 29

3-1-1- غزلي از حافظ)الا يا ايها الساقي ادر كاساً و ناولها)... 30

3-1-2- غزلي همسان از شهريار)جبين بگشا كه مي­بنديم از اين غمخانه محملها). 32

3-2-1- غزلي از حافظ)اگر آن ترك شيرازي به دست آرد دل ما را)... 35

3-2-2- غزلي همسان از شهريار(اگر آن دختر ترسا بيارايد كليسا را) 37

3-3-1- غزلي از حافظ)صبا به لطف بگو آن غزال رعنا را)... 40

3-3-2- غزلي همسان از شهريار(به چشم اين همه مژگان به هم مزن يارا) 41

3-4-1- غزلي از حافظ)دل مي­رود ز دستم صاحبدلان خدا را)... 45

3-4-2- غزلي همسان از شهريار)ما مستمند و مسكين دلبر دني و دارا). 47

3-5-1- غزلي از حافظ)اي شاهد قدسي كه كشد بند نقابت)    51

3-5-2- غزلي همسان از شهريار)اي چشم خمارين كه كشد سرمه­ي خوابت). 52

3-6-1- غزلي از حافظ)به كوي ميكده هر سالكي كه ره دانست)... 56

3-6-2- غزلي همسان از شهريار)به كان لعل تو هر مشتري كه راه دانست). 58

3-7-1- غزلي از حافظ(شاهد آن نيست كه موي و مياني دارد)... 61

3-7-2- غزلي همسان از شهريار)چشم و ابروي تو تا تير و كماني دارد). 63

3-8-1- غزلي از حافظ)دلم جز مهر مهرويان طريقي بر نمي­گيرد)... 67

3-8-2- غزلي همسان از شهريار)نپنداري كه دل هر دم فغان از سر نمي­گيرد) 69

3-9-1- غزلي از حافظ)در ازل پرتو حسنت ز تجلّي دم زد)... 73

3-9-2- غزلي همسان از شهريار)كلك نقّاش ازل كز ابديّت دم زد). 76

3-10-1- غزلي از حافظ(اگر روم ز پي­اش فتنه­ها برانگيزد). 81

3-10-2- غزلي همسان از شهريار)چو آفتاب به شمشير شعله برخيزد). 83

3-11-1- غزلي از حافظ(نقد صوفي نه همه صافي بي­غش باشد).. 85

3-11-2- غزلي همسان از شهريار) شمع مسكين نه سوزنده و سركش باشد(. 87

3-12-1- غزلي از حافظ)گر مي­فروش حاجت رندان روا كند)... 90

3-12-2-  غزلي همسان از شهريار(ميخانه گر به رخ در ميخواره وا كند) 92

3-13-1- غزلي از حافظ)آنان كه خاك را به نظر كيميا كنند). 95

3-13-2- غزلي همسان از شهريار)آنان كه سرمه از رد پاي شما كنند). 97

3-14-1- غزلي از حافظ)دوش در حلقه­ي ما قصه­ي گيسوي تو بود)... 100

3-14-2- غزلي همسان از شهريار)رو به هر قبله كه كردم صنما سوي تو بود). 102

3-15-1- غزلي از حافظ)يوسف گمگشته باز آيد به كنعان غم مخور)... 105

3-15-2- غزلي همسان از شهريار)اسم اعظم باز گردد با سليمان غم مخور). 107

3-16-1- غزلي از حافظ)فاش مي­گويم از گفته­ي خود دلشادم)... 111

3-16-2- غزلي همسان از شهريار(زادن من سفر و عشق تو باشد زادم). 113

3-17-1- غزلي از حافظ(حجاب چهره­ي جان مي­شود غبار تنم). 116

3-17-2- غزلي همسان از شهريار)هماي طاير جان بسته در طناب تنم). 118

3-18-1- غزلي از حافظ(بالا بلند عشوه­گر نقش­باز من). 121

3-18-2- غزلي همسان از شهريار)گر گوشمال عشق نبودي به ساز من). 123

3-19-1- غزلي از حافظ)تاب بنفشه مي­دهد طرّه­ي مشك ساي تو)... 126

3-19-2- غزلي همسان از شهريار(اي شب و روز و مهر و مه پرده­ي سينماي تو) 128

3-20-1- غزلي از حافظ(ساقي بيا كه قدح لاله شد پر ز مي). 131

3-20-2- غزلي همسان از شهريار)آمد بهار و لاله شد از ژاله پر ز مي). 133

فصل چهارم. 137

نتيجه­گيري.. 137

4- نتيجه­گيري.. 138

منابع و مآخذ.. 140