پايان نامه بررسي رابطه ميان فرهنگ سازماني و ميزان خلاقيت مديران و معاونان جمعيت هلال احمر استان زنجان

پايان نامه بررسي رابطه ميان فرهنگ سازماني و ميزان خلاقيت مديران و معاونان جمعيت هلال احمر استان زنجان

چكيده:

امروزه شناخت فرهنگ سازماني براي مديران اهميت حياتي دارد چون فرهنگ يا جو حاكم بر سازمان مبين شيوه زندگي سازمان است. در جو حاكم بر سازمان كه افراد در آن فعاليت ميكنند تا بتوانند به اهداف سازمان جامه عمل بپوشانند. به همين دليل دانشمندان مديريت بيان ميدارند كه اساسي ترين وظيفه مديريت شكل دهي به هدايت ارزشهاي اساسي فرهنگ سازماني است. تحقيق حاضر به رابطه فرهنگ سازماني با ميزان خلاقيت مديران سازمان جمعيت هلال احمر استان زنجان مي پردازد. هدف كلي اين تحقيق بررسي رابطه بين برخي مؤلفه هاي فرهنگ سازماني با ميزان خلاقيت مديران و معاونان جمعيت هلال احمر استان زنجان مي باشد و اهداف ويژه آن بررسي تك تك مؤلفه هاي فرهنگ سازماني با خلاقيت مي باشد. نوع و روش اين پژوهش پيمايشي است و سعي شده است كه در آن مؤلفه هاي ده گانه فرهنگ سازماني توصيف شود و ميزان همبستگي آن با خلاقيت تعيين گردد. براي تعيين همبستگي بين فرهنگ سازماني و خلاقيت از ضريب همبستگي پيرسون استفاده شده و براي تعيين همبستگي تك تك عوامل فرهنگ سازماني با خلاقيت از ضريب همبستگي پيرسون استفاده شده است. جامعه آماري اين تحقيق برابر 36 نفر مي باشد كه مديران و معاونان سازمان جمعيت هلال احمر استان زنجان را تشكيل مي دهد. ابزار مورد استفاده در اين تحقيق عبارت است از پرسشنامه فرهنگ سازماني استيفن پي رابينز و پرسشنامه خلاقيت رندسيپ . پس از تكميل پرسشنامه ها توسط مديران، اطلاعات مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته هاي تحقيق نشان داد بين فرهنگ و خلاقيت مديران و معاونان سازمان جمعيت هلال احمر استان زنجان رابطه معني داري وجود دارد. همچنين شاخص هاي فرهنگ سازماني از قبيل : رهبري، هويت، سازش و الگوي ارتباط با خلاقيت همبستگي مثبت و معني داري ندارد. اما شاخص هاي نوآوري، ريسك پذيري ، كنترل ، پاداش ، حمايت و انسجام با خلاقيت همبستگي مثبت و معني داري دارد. يافته هاي تحقيق نشان داد كه بين ويژگي هاي فردي مديران ( سن، سابقه كار، جنسيت ، رشته تحصيلي، سطح تحصيلات) با فرهنگ سازماني از نظر آماري ارتباط وجود دارد.

واژه هاي كليدي: فرهنگ سازماني، خلاقيت، مديران و معاونان جمعيت هلال احمر

مقدمه

فرهنگ سازماني موضوعي است كه به تازگي در دانش مديريت و در قلمرو رفتار سازماني راه يافته است. به دنبال نظريات و تحقيقات جديد در مديريت، فرهنگ سازماني داراي اهميت روزافزوني شده و يكي از مباحث اصلي و كانوني مديريت را تشكيل داده است. جمعيت‌شناسان، جامعه‌شناسان و اخيراً روان‌شناسان و حتي اقتصاددانان توجه خاصي به اين مبحث نو و مهم در مديريت مبذول داشته و در شناسايي نقش و اهميت آن نظريه‌ها و تحقيقات زيادي را به‌وجود آورده و در حل مسائل و مشكلات مديريت به كار گرفته‌اند (شجاعي،1384،ص12).

قسمتي از متن

تعاريف فرهنگ سازماني از ديدگاه تني چند از صاحب نظران مديريت

1- پيترز و واترمن[1]: يك سلسله از ارزش‌هاي مشترك مسلط و همبسته‌اي كه با مفاهيم مادي چون داستان‌ها،‌ اسطوره‌ها تكيه كلام‌ها و ضرب المثل‌ها منتقل مي‌شود.

2- گوردون[2]: نظامي از فرضيات و ارزش‌هاي سازمان كه بطور گسترده رعايت مي‌شود و به الگوي رفتاري خاص منجر مي‌گردد.

3- ويليام اوچي: يك سلسله نهادها، تشريفات و اسطوره‌ها كه منتقل كننده ارزش‌ها و باورهاي اساسي آن سازمان به كاركنانش مي‌باشد.

4- چارلز اورايلي[3]: يك نظام و نظارت اجتماعي و بالقوه كه در برابر نظام نظارت رسمي قرار دارد.

5- ديل و كندي[4]: روش‌هاي انجام كارها در سازمان براساس ارزش‌هاي اساسي .

6- رابينز: ادراك تقريبا يكساني از سازمان كه در همه اعضايي سازمان وجود دارد.

7- اسپندر[5]: باوري كه هر يك از اعضا در آن سهم دارند(زارعي متين،1384،ص66)

يكي از جالب‌ترين تعاريفي كه شايد دربرگيرنده بسيار باز تعاريف ديگر هم باشد توسط شاين[6] ارائه شده است. فرهنگ سازماني الگويي است از پيش فرض‌هاي بنياديني كه گروهي خاص در راه حل مشكلات براي انطباق خود با محيط و دستيابي به يكپارچگي و انسجام خلق، كشف يا ايجاد كرده است اين الگو در مسير حركت اين گروه اعتبار يافته و ثابت كرده كه سودمند و كارساز است در نتيجه به عنوان شيوه درست ادراك كردن، تفكر، احساس و رفتار انتقال مي‌يابد. بدين ترتيب فرهنگ در مقابله با مشكلات آموخته مي‌شود.

[1] . peters & vatherman[2] .gordon[3] .oraeili[4]. deil & keindy[5] .espendar[6]. schein

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                                صفحه

فصل اول : طرح تحقيق

 1-1مقدمه....................................................................................................................................................3

1-2 بيان مساله تحقيق   ...............................................................................................................................3

1-3 اهميت و ضرورت تحقيق  ...................................................................................................................5

1-4 اهداف تحقيق .......................................................................................................................................6

1-5 سؤال تحقيق..........................................................................................................................................7

1-6 فرضيه‏هاي تحقيق.................................................................................................................................7

1-7 واژه هاي عملياتي ................................................................................................................................9

1-8 مدل مفهومي........................................................................................................................................10

1-9 متغيرهاي تحقيق..................................................................................................................................10

فصل دوم :ادبيات و پيشينه تحقيق

قسمت اول : مباني نظري

1-2 مقدمه ................................................................................................................................................12

بخش اول : فرهنگ سازماني

2-2 تعريف فرهنگ سازماني.....................................................................................................................13

2-3 ويژگي هاي فرهنگ............................................................................................................................15

2-4 فرهنگ سازمان...................................................................................................................................17

2-5 نقش فرهنگ سازماني......................................................................................................................... 19

2-6 عوامل موثر بر فرهنگ سازمان ...........................................................................................................22

2-7 الگوهاي تبيين و شناخت فرهنگ سازماني..........................................................................................23

2-7-1 الگوي پارسونز ..............................................................................................................................23

 2-7-2 الگوي رابينز .................................................................................................................................24

2-7-3 الگوي هفت Sمك كنزي ...............................................................................................................26

2-7-4 الگوي پيترز و واترمن ....................................................................................................................26

2-7-5 الگوي كرت لوين ...........................................................................................................................27

2-7-6 الگوي ديويس ................................................................................................................................27

2-7-7 الگوي ويليام اوچي .........................................................................................................................27

2-8 ويژگي هاي فرهنگ ............................................................................................................................30

2-9 عناصر و مؤلفه هاي فرهنگ سازماني ..................................................................................................31

2-10 سطوح فرهنگ سازماني ....................................................................................................................32

2-11 عوامل موثر در پيدايش فرهنگ سازماني............................................................................................33

2-12 منابع فرهنگ.......................................................................................................................................35

2-13 طبقه بندي فرهنگ سازماني...............................................................................................................37

2-13-1 فرهنگ غالب و خرده فرهنگ سازماني ........................................................................................37

2-13-2 فرهنگ قوي و فرهنگ ضعيف .....................................................................................................38

2-13-3 فرهنگ انطباق پذير و انطباق ناپذير .............................................................................................40

2-13-4 فرهنگ بروكراتيك و شهروندگرا ...............................................................................................40

2-14 انواع فرهنگ سازماني .....................................................................................................................41

2-15 شيوه شكل گيري فرهنگ سازماني...................................................................................................45

2-16 فرهنگ حاكم و خرده فرهنگ هاي سازماني....................................................................................47

بخش دوم : خلاقيت

2-17 مقدمه...............................................................................................................................................49

2-18 تعريف خلاقيت ..............................................................................................................................49

2-19 خلاقيت در مطالعات سازماني و مديريت .......................................................................................51

2-20 اهميت خلاقيت در سازمان ها...........................................................................................................51

2-21 رويكرد هاي فرايند خلاق ................................................................................................................52

2-22 ويژگي سازمان هاي خلاق ...............................................................................................................53

2-23 موانع خلاقيت ...................................................................................................................................55

2-24 خلاقيت و فرهنگ.............................................................................................................................56

2-25 نوآوري و فرهنگ..............................................................................................................................57

2-26 باورهاي فرهنگي و خلاقيت و نوآوري ...........................................................................................58

2-27 فرهنگ سازماني نوآوري و خلاقيت.................................................................................................59

2-28 مراحل خلاقيت.................................................................................................................................60

2-29 عوامل خلاقيت.................................................................................................................................62

2-30 راههاي پرورش خلاقيت..................................................................................................................63

قسمت دوم : پيشينه تحقيق

2-31 مطالعات و تحقيقات داخل كشور ....................................................................................................68

2-32 مطالعات و تحقيقات خارج كشور.....................................................................................................73

2-33 خلاصه فصل....................................................................................................................................78

فصل سوم : روش شناسي تحقيق

3-1 مقدمه .................................................................................................................................................81

3-2 نوع و روش تحقيق.............................................................................................................................81

3-3 جامعه آماري و نمونه تحقيق .............................................................................................................81

3-4 روش جمع آوري اطلاعات ...............................................................................................................82

3-5 روش تجزيه و تحليل داده ها.............................................................................................................83

فصل چهارم : تجزيه و تحليل داده هاي تحقيق

4-1 مقدمه .................................................................................................................................................85

4-2 توصيف يافته هاي تحقيق ..................................................................................................................85

4-3 توصيف مشخصات فردي ..................................................................................................................85

4-4 توصيف يافته هاي مربوط به سوالات پرسشنامه ................................................................................89

4-5  توصيف سوالات پرسشنامه مربوط به فرهنگ سازماني ....................................................................89

4-6 توصيف سوالات پرسشنامه مربوط به خلاقيت .................................................................................100

4-7 آزمون فرضيه هاي تحقيق .................................................................................................................101

4-7-1 فرضيه اول.................................................................................................................................... 102

4-7-2 فرضيه دوم.....................................................................................................................................103

4-7-3 فرضيه سوم ...................................................................................................................................104

4-7-4 فرضيه چهارم ................................................................................................................................105

4-7-5 فرضيه پنجم ..................................................................................................................................106

4-7-6 فرضيه ششم .................................................................................................................................107

4-7-7 فرضيه هفتم ..................................................................................................................................108

4-7-8 فرضيه هشتم................................................................................................................................. 109

4-7-9 فرضيه نهم.................................................................................................................................... 110

4-7-10 فرضيه دهم .................................................................................................................................111

4-7-11 فرضيه يازدهم ............................................................................................................................112

4- 8يافته هاي تحقيق ...............................................................................................................................113 

فصل پنجم :  نتيجه گيري

5-1 مقدمه ..............................................................................................................................................117

5-2 خلاصه تحقيق..................................................................................................................................117

5-3 بحث و نتيجه گيري.........................................................................................................................119

5-4 محدوديت هاي تحقيق ...................................................................................................................122

5-5 پيشنهادات تحقيق.............................................................................................................................122

5-6 پيشنهاد هايي براي تحقيقات بعدي....................................................................................................125 

منابع و ماخذ .............................................................................................................................................127

پيوست ......................................................................................................................................................133