بررسي رابطه بين هوش هيجاني و پيشرفت تحصيلي دانشجويان رشته هاي مختلف تحصيلي دانشگاه آزاد اسلامي

پايان نامه كارشناسي روانشناسي باليني 

بررسي رابطه بين هوش هيجاني و پيشرفت تحصيلي دانشجويان رشته هاي مختلف تحصيلي دانشگاه آزاد اسلامي واحد اردبيل

مقدمه

در واقعيت امر ما دو ذهن داريم، يكي كه فكر مي كند و ديگري كه احساس مي كند. اين دو راه متفاوت شناخت، در كنشي متقابل، حيات رواني ما را مي سازند. ذهن خردگرا همان مقام درك و فهم است كه به مدد آن قادر به تفكر و تعمق هستيم. ولي در كنار آن نظام ديگري نيز براي دانستن وجود دارد، نظامي تكانشي و قدرتمند و گهگاه غيرمنطقي، يعني ذهن هيجاني. تقسيم ذهن به دو بخش هيجاني و خردگرا تقريبا مانند تمايزي است كه عوام ميان «قلب» و «سر» قائلند. احساس يقين حاصل از گواهي «قلبي» بر درست بودن چيزي، متفاوت با گواهي عقلي و تا حدودي عميق تر از آن است. نسبت كنترل عقلاني ذهن بر بخش هيجاني آن روند يكنواختي دارد; هر چه احساس شديد تر باشد، ذهن هيجاني مسلط تر و ذهن خردگرا بي اثر تر مي گردد. به نظر مي رسد كه اين ترتيب، از امتيازي سرچشمه مي گيرد كه تكامل طي اعصار متمادي به احساسات و ادراك هاي شهودي ما داده است تا راهنماي پاسخ هاي آني ما در موقعيت هاي مخاطره آميز باشند; زيرا گاها لحظه اي تامل براي فكر كردن درباره كاري كه بايد انجام شود، ممكن است به قيمت از دست دادن زندگي ما تمام شود. اين دو ذهن در اكثر موارد بسيار هماهنگ عمل مي كنند اما با اين وجود، دو ذهن خردگرا و هيجاني نيروهاي نسبتا مستقل از هم هستند. عملكرد ذهن هيجاني بسيار سريع تر از ذهن خردگراست. ذهن هيجاني بدون آنكه حتي لحظه اي درنگ كند تا بررسي كند كه چه مي كند، مانند فنر از جا مي جهد و دست به عمل مي زند. نقطه تمايز ذهن هيجاني از واكنش سنجيده و تحليل گرايانه اي كه مشخصه ذهن انديشمند است، سرعت عمل آن است. اعمالي كه از ذهن هيجاني سرچشمه مي گيرند با قطعيت شديد و مشخص همراهند كه حاصل روش جاري و آسان گير ذهن هيجاني در نگريستن به اطراف است كه مي تواند براي ذهن خردگرا كاملا مبهوت كننده باشد. پس از فرو نشستن گرد و غبار يا حتي در ميانه راه متوجه مي شويم كه داريم از خود مي پرسيم «راستي چرا آن كار را كردم؟» اين سوال نشانه اي از آن است كه ذهن خردگرا در حال آگاهي يافتن از آن لحظه است اما نه با سرعت ذهن هيجاني. از متداول ترين پاسخ هاي هيجاني سريع و نپخته، ازدواج هاي غلط است; چرا كه در حالات هيجاني [1]ذهن انسان از تفكر منطقي خالي مي شود و پس از فروكش كردن هيجان ها تازه مي فهميم كه چه بلايي سر خود آورده ايم. ذهن هيجاني همانند يك شمشير دولبه است; امتياز بزرگ ذهن هيجاني در اين نكته است كه مي تواند واقعيت هيجاني رادر يك لحظه دريابد (او از دست من عصباني است، او دروغ مي گويد، او فكر خطرناكي در كله دارد)، و دريك آن به قضاوتي شهودي دست بزند كه به ما مي گويد در مقابل چه كسي بايد احتياط كنيم، به چه كسي بايد اعتماد كنيم و چه كسي درمانده است. ذهن هيجاني رادار ما براي اعلام خطر است. اگر ما (يا پيشينيان ما در طول دوران تكاملي) در برخي از اين موارد منتظر ارزيابي عقل خردگرا مي مانديم نه تنها ممكن بود اشتباه كنيم، كه حتي شايد زنده هم نمي مانديم. اما همين ذهن هيجاني ممكن است دردسرساز شود; مشكل اينجاست كه اين برداشت ها و قضاوت هاي شهودي از آنجا كه در يك لحظه صورت مي گيرند ممكن است اشتباه يا گمراه كننده باشند. حال با اين مقدمه بهتر مي 

فهرست مطالب

فهرست  صفحه

هدف كلي. 15

هدف جزئي. 15

فرضيه هاي تحقيق. 15

تعاريف عملياتي و مفاهيم. 15

هوش هيجاني. 18

هوش عقلي چيست؟. 20

هوش هيجاني چيست؟. 20

هوش هيجاني EQ و تفاوت آن با IQ.. 21

شناخت عواطف شخصي. 22

مديريت عواطف و احساسات. 23

برانگيختن خود. 24

شناخت عواطف و احساسات ديگران. 24

مديريت ارتباطات. 25

عوامل مؤثر در هوش هيجاني. 27

كاربردهاي هوش هيجاني در زندگي. 28

عوامل مؤثر در هوش هيجاني. 29

يك. مهارت‌هاي درون‌فردي. 30

دو. مهارت‌هاي ميان‌فردي:. 31

سه. سازگاري. 31

چهار .كنترل استرس. 32

پنج. خلق عمومي. 32

هوش هيجاني را چه طور مي‌شود پرورش داد؟. 32

رابطه هوش هيجاني با شادكامي. 35

قابليت‌هاي هوش هيجاني. 36

هوش هيجاني و مديريت بازار. 37

سنجش هوش هيجاني. 39

ارتباط هيجان با هوش هيجاني. 39

تفاوت هوش شناختي با هوش هيجاني. 40

ضرورت آگاهي و رشد هوش هيجاني در آموزش پرورش. 41

تعاريف ابعاد هوش هيجاني. 43

سوابق پژوهش. 46

پژوهش هاي انجام يافته در داخل كشور. 46

پژوهش هاي انجام يافته در خارج كشور. 49

روش تحقيق. 52

متغيرهاي تحقيق. 52

جامعه آماري. 52

حجم نمونه و روش نمونه گيري. 53

روش جمع آوري داده ها و ابزارهاي آن. 53

ابزار پژوهش. 54

آزمون هوش هيجاني بار-آن. 54

روش تجزيه و تحليل داده ها. 55

بحث نتيجه گيري. 61

محدوديت ها. 61

پيشنهادات. 62

منابع. 64