پايان نامه كارشناسي روانشناسي باليني

 بررسي رابطه ميزان خرافه گرايي در بين نسل قديم و نسل جديد 

چكيده :

هدف از اين پژوهش بررسي خرافه گرايي در بين نسل قديم و جديد است كه اين تحقيق بصورت ميداني و توصيفي است . جامعه آماري اين پژوهش عبارت از كليه افراد زنان و مرداني كه در دو بازه سني 50 تا 70 سال براي نسل قديم و 20 تا 30 سال براي نسل جديد ساكن در شهرستان اردبيل بودند. كليه آزمودني هاي پژوهشي با پرسشنامه هاي محقق ساخته مورد ارزيابي قرار گرفتند . دادههاي جمع آوري شده با روش هاي آمار توصيفي و استنباطي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است.

بين خرافه گرايي در نسل قديم و جديد تفاوت معناداري وجود دارد.بين خرافه گرايي در شهر و روستا تفاوت معناداري وجود دارد.بين خرافه گرايي در افراد مجرد و متاهل تفاوت.معناداري وجود دارد.سطح تحصيلات در افراد ميزان خرافه گرايي در افراد به طور معناداري كاهش ميابد .سطح اقتصادي در افراد ميزان خرافه گرايي در افراد به طور معناداري افزايش ميابد

مقدمه :

بحث خرافه‌گرايي و رمال‌محوري و جن‌گير سالاري اين روزها در جامعه خبري ايراني داغ است و پرطرفدار. زمزمه‌هايي هم كه درباره مشاهير سياست و ورزش به گوش مي‌رسد بيش از پيش به اين بحث داغ دامن مي‌زند، از دستگيري جن‌گيراني كه با فلان مسئول و بهمان مربي رابطه داشته‌اند تا آستين بالا زدن شخص بعضي از مشاهير فوق‌الذكر براي آزمودن عرصه ماورائ الطبيعه و ارتباط با اجنه و ارواح خبيثه، همه و همه هيزم در آتش اين تنور داغ ريخته است. دست و پنجه نرم كردن با ارواح و استفاده ابزاري از ايشان تنها منحصر به مشاهير ايراني نيست، اينروز‌ها ديكتاتور ليبي هم دستي بر آتش جهان ارواح نهاده است و قرار شده است به زودي ارتشي از اجنه محترم را روانه ديار كفر كند تا دمار از روزگار كافران و متعديان به بلاد اسلامي در بياورند. از دنياي مشاهير و بزرگان كه بگذريم اين نكته را بايد قبول كنيم كه خرافه‌پرستي در جامعه نيمه مدرن ايراني، شديدا رواج و نفوذ دارد. در واقع شايد وجود بعضي از اماكن خاص براي انجام بعضي از امور خاص براي بعضي از افراد خاص در گوشه و كنار شهرهاي مختلف كشور (خصوصا تهران) در قرن ديجيتال و فناوري، كمي باور ناپذير باشد، اما حقيقتي است غير قابل انكار و حقيقت غير قابل انكارتر اينكه رواج خرافه پرستي رابطه مستقيم دارد با توسعه فرهنگي و فكري يك جامعه و با بررسي وضعيت خرافه‌گرايي در جامعه ايراني مي‌توان به راحتي پي برد كه ما در كجاي راه صعود و توسعه ايستاده‌ايم. جمله بالا البته كمي نياز به اصلاح دارد، بهتر است بگوييم طريقه ارضاي ميل به خرافه‌گرايي رابطه مستقيم دارد با توسعه و نه ذات خرافه‌گرايي. بشر ذاتا مايل است به فهم اسرار ناشناخته و فتح قلل ماوراء الطبيعه و اصولا فلسفه پيدايش خرافه از همين تمايل سرچشمه مي‌گيرد، اما خرافه و جن‌گيري و رمالي اولين و نازل‌ترين مرتبه پاسخ به اين نياز طبيعي است، همانطور كه تمامي شئون اجتماعي زندگي بشر رشد كرده است و توسعه يافته است، طريقه پاسخگويي به خواست‌هاي طبيعي او هم از اين قاعده مستثني نبوده است. امروز ديگر بساط فالگير‌ها و رمال‌ها در جوامع توسعه يافته برچيده شده است، چرا كه رمال كارش به واقعيت رساندن رويا و انجام كارهايي است كه از عهده انسان عادي خارج است، او اين كار را به ابلهانه‌ترين و توهين‌آميز‌ترين شيوه انجام مي‌دهد، اين درست كه يك لنگه كفش در بيابيان غنيمت است اما جادوي سينما ديگر مشكل كمبود كفش را برطرف كرده است. تئاتر و پس از آن سينما آمدند تا بساط فالگير‌ها را جمع كنند‌، آمدند تا به شيوه‌اي بسيار ماهرانه‌تر رويا‌ها و افسا‌نه‌ها را بدل به واقعيت كنند و پرده از اسرار غريبه عالم بردارند. امروز سينما در جوامع توسعه يافته كار همان جن گير‌ها و ساحرگان دنياي باستان را انجام مي‌دهد و آن ارضاي حس ستر‌خواهي انسان است و اگر در جامعه ايراني، مردم ناچار به بهره‌گيري از منابع فاسد و نخ‌نما جهت ارضاي اين حسشان مي‌شوند، به دليل عدم وجود يك ساختار هنري قوي وبومي است و همين رنگ زرد رخسار خرافه گراي جامعه ايراني خبر از سر درون سينماي ضعيف، بي‌هويت، قاصر والكن ايراني مي‌دهد. علت ديگري كه در زمينه خرافه‌گرايي جامعه ايراني مي‌توان از آن ياد كرد، برزخ فرهنگي است كه انسان ايراني در آن گير افتاده است. جامعه ايراني، يك جامعه قبيله‌اي، عشيره‌اي و روستايي است كه در شهر رحل اقامت افكنده است، هيچ چيز انسان ايراني به شهر و مدرنيته نمي‌خورد اما او در شهر و در مركز شليك‌هاي مدرنيزم زندگي مي‌كند. شهر‌نشيني به عنوان يك پديده وارداتي، بسيار عجول و كم‌طاقت بود براي جايگيري در بستر انسان ايراني و همين عجله او، انساني دو بخشي ساخت كه هم از مواهب شهر‌نشيني و تجدد برخوردار است و ممتنع و هم قادر به كنار نهادن انگاره‌هاي باستاني، متحجر و واپس‌گراي خود نيست و شهري كه اين انسان ايراني براي خود مي‌سازد، شهري است دوگانه كه تكليفش به خودش هم روشن نيست، در كنار سينما بساط رمالي پخن مي‌شود و در كنار استاديوم ورزشي دكان فروش آويز و بازوبند و چشم‌زخم و هر دو سو هم مخاطبان مشترك و همگن خود را دارند بدون اينكه مخل كار يكديگر باشند واين از عجايبي است كه شايد فقط در كشوري مانند ايران بشود آن را ديد، نهاد‌هاي آوانگارد و تجدد‌خواه در همزيستي كاملا مسالمت‌آميزي با نهاد‌هاي سنتي و واپس‌گرا به سر مي‌برند. اما عاملي سومي كه جامعه ايراني را به سوي خرافه‌گرايي سوق مي‌دهد عدم امكان اعمال قدرت اجتماعي و به تبع آن سرخوردگي جمعي است. تسلط بر جهان ماوراء مصداق بارز قدرت و فرد مسلط نمونه كامل يك انسان قدرتمند است، هنگامي كه جامعه رو به خمودگي و ضعف گام بردارد، مردم ناگزيرند كه از سرچشمه‌هاي گل‌آلود به قدرت‌ورزي بپردازند و چه سرچشمه‌اي وسوسه برانگيز‌تر از در اختيار داشتن عالم غيب؟ به اينترتيب جامعه‌اي كه از عوامل فوق مبرا باشد يعني نه هنر الكن داشته باشد و نه دوگانگي بافت‌هاي داخلي و نه ناتواني در اعمال قدرت جمعي خصوصا در عرصه جهاني هيچ دليلي ندارد كه رو به جن‌گير و رمال بياورد، كما اينكه در جوامع توسعه يافته هيچگاه اين اتفاق نمي‌افتد، چه برسد به اينكه اين مسائل پوچ و احمقانه به سطوع بالاي حكومتي هم رسوخ كند و بخشي از انرژي حاكميت را به پاسخگويي به اين مباحث اختصاص دهد.

 فهرست مطالب

عنوان  صفحه

مقدمه :.. 9

بيان مسئله :.. 13

اهميت تحقيق :.. 16

اهداف پژوهش :.. 18

فرضيه هاي تحقيق :.. 19

تعارف و مفاهيم :.. 20

تعريف خرافه :.. 22

2- الگوهاي سه گانه براي تعريف خرافه.. 23

مدل نگرشي مبتني بر دين و گزاره هاي ديني.. 24

مقدمه:.. 43

جامعه آماري :.. 43

نمونه و روش نمونه گيري :.. 44

ابزار تحقيق :.. 44

شيوه جمع آوري داده ها :.. 44

امار توصيفي :.. 47

بخش دوم آمار استنباطي :.. 53

نتيجه گيري:.. 62

نتايج به دست آمده مربوط به آمار استنباطي.. 63

پيشنهادات.. 64

فهرست منابع.. 67