تحقيق محاربه

تحقيق محاربه

پيشگفتار:

سپاس خدايي را كه سخنوران در ستودن او بماند
و شمارگان نعمت هاي او ندانند و كوشندگان

حق او را گزاردن نتوانند خدايي كه پاي انديشه گام در راه شناسايي او سنگ است و رو به درياي معرفتش بر سنگ، صفت هاي او تعريف ناشدني است و به وصف در نيامدني، و در وقت ناگنجيدني و به زماني مخصوص نابودني به قدرتش خلايق را بيامرزيد و به رحمتش بارها را پيدا كنيد، و با فرسنگ ها لرزه زمين را در مهار كشيد[1].

و سلام و درود بر محمد و عترت پاك او كه دريچه هاي نور را به سوي گشودند و حيات خويش را وقف هدايت مردمان و ارائه راه و رسم صحيح زندگي ساختند. خداي تعالي كه رحمتش عام وجود و كرمش فراگير است. توفيق نوشتن اين تحقيق را به ما عطا نموده است از او مي خواهيم كه در اين راه بيش از هر چيز اخلاص در عمل را به ما ارزاني دارد.

اين تحقيق به لطف خداوند و همكاري و نظارت استاد محترم جناب دكتر كريمي به اتمام رسيده است كه شامل تعريف حدود، جرم حاربه، مصاديق آن تشريح مواد مرتبط با بحث محاربه و آيات قرآن در اين مورد است كه در اين زمينه از منابع مختلف استفاده شده است.

در پايان از خداوند متعال به خاطر اين توفيق سپاسگذاريم و از او مي خواهيم كه ما را از عاملين به احكام شريعت قرار دهد، باشد كه مورد قبول استاد ارجمند قرار گيرد.

فهرست مطالب

پيشگفتار.....................................................

مقدمه......................................................... 1

فصل اول: مجازات و اهداف آن............................. 2

گفتار اول: مجازات و تقسيم بندي آن در قانون مجازات اسلامي 3

گفتار دوم: اهداف مجازات................................ 6

فصل دوم: حدود............................................. 11

گفتار اول: تعريف حد و انواع آن........................... 12

1. انواع حد............................. 17

2. حد تازيانه........................................... 17

3. حد سنگسار........................................ 18

4. حد قطع دست.................................................. 18

گفتار دوم: در بيان احكام حدود از نظر خاصه و عام   18

ضرورت اجرايي حدود و فلسفه آن......................... 20

فايده اجتماعي كيفر حدود................................... 23

فوريت و عدم تأخير در حدود............... 24

نتايجي كه بر الهي بودن شريعت مرتبت است.. 25

فصل سوم: محاربه......................... 29

گفتار اول: تعريف محاربه................. 30

1. تعريف محاربه و قطع طريق.............. 30

2. تعريف محاربه از ديدگاه امام خميني.... 31

3. تعريف محاربه و تجديد سلاح لاخافه الناس. 31

4. تعريف محاربه در قانون مجازات اسلامي... 33

گفتار دوم: اركان جرم محاربه............. 33

ركن مادي جرم:........................... 33

1. رفتار مرتكب.......................... 35

2. وسيله................................ 35

3. موضوع جرم............................ 36

4. نتيجه مجرمانه........................ 36

5. رابطه عليت بين فعل محارب و نتيجه مجرمانه 37

ركن معنوي جرم........................... 37

گفتار سوم: رابطه محاربه با جرايم ديگر... 38

رابطه محاربه با افساد في الارض........... 38

رابطه محاربه و بغي...................... 40

رابطه محاربه و جرم سياسي................ 43

رابطه محاربه و سرقت..................... 44

گفتار چهارم:............................ 47

تأثير انگيزه در محاربه.................. 47

شروع به محاربه.......................... 48

محاربه در مقررات جمهوري اسلامي........... 49

محاربه در حقوق كامن لو.................. 52

فصل چهارم............................... 54

گفتار اول: راه هاي ثبوت محاربه.......... 55

1. علم قاضي............................. 57

2. اقرار................................ 59

3. بينه................................. 61

گفتار دوم: مراجع صالح براي رسيدگي....... 61

1. دادگاه نظامي......................... 62

2. دادگاه ويژه روحانيت.................. 63

3. دادگاه انقلاب......................... 63

گفتار سوم: علل سقوط محاربه.............. 64

1. مرگ محارب............................ 64

2. توبه................................. 64

3. حق عفو............................... 65

4. جنون و ارتداد........................ 65

5. تأثير گذشت شاكي خصوصي................ 65

گفتار چهارم: حد محاربه.................. 66

كيفيت اجراي هر يك از مجازات هاي محاربه.. 69

1. قتل.................................. 69

2. به دارآويختن......................... 70

3. قطع دست و پا......................... 71

4. نفي.................................. 73

نتيجه گيري 76

[1] - نهج البلاغه، خطبه اول.

بخشهايي از متن:

مقدمه :

اهميت بحث و شناخت آن:

بدون ترديد از روزي كه بشر خود را شناخته و با ديگر همنوعانش به يك زندگي اجتماعي پرداخته است، همواره يا به جهت حسابگري و يا از روي ناچاري به اطاعت از مجموعه قواعد زندگي تن درداده است. خصلت تكليف پذير انسان باعث شده است كه بشر بتواند نيازمندي ها و خواسته ها و حوادث ناشي از زندگي اجتماعي را به وسيله اطاعت و پيروي از قواعد و مقررات موضوعه بشري برطرف و حل و فصل كند. بنابراين بايد گفت كه لازمه زندگي اجتماعي وجود همين قوانين و مقرراتي است كه براي انسان تعيين تكليف مي كند پس جامعه به چنين قواعد و مقرراتي نياز دارد و بايد مجازات‌هايي وجود داشته باشد براي برقراري نظم و امنيت و اجراي عدالت در بين مردم و قواعد و مقرراتي كه با حقوق و آزادي ها و شخصيت معنوي افراد در ارتباط است از اهميت به سزايي برخوردار است و قانونگذار افراد را وادار به رعايت احترام و اطاعت از اين مقررات كرده است.

حدود يكي از اين قواعد و مقررات است كه در بين ساير قوانين جزايي اهميت زيادي دارد و داراي مصاديق مختلفي مي باشد كه هدف ما در اين خصوص بررسي محاربه و مصاديق آن است تا بتوانيم در اين مورد تحقيق و تحليل بيشتري انجام دهيم و مورد توجه قرار گيرد.

فصل اول
 
مجازات و اهداف آن

گفتار اول:

مجازات و تقسيم بندي آن در قانون مجازات اسلامي

قانونگذاران براي هر جرمي مجازاتي تعيين كرده اند علي القاعده به تعداد جرايم مندرج در قانون، مجازات وجود دارد. ليكن مي توان مجموع اين مجازات ها بر اساس معياري دسته بندي كرده وجوه مشترك هر يك را شناخت. علاوه بر آن، طبقه بندي مجازات ها فايده هايي دارد كه اهم آن تعيين صلاحيت دادگاه هاست.

در قانون مجازات اسلامي (ماده12) تقسيم پنج گانه اي از مجازات ها به چشم مي خورد كه فارق مشتركي وجه تميز آنها از يكديگر نيست. ولي اين تقسيم بندي چندان بي متناسب هم با وخامت نوع جرم نيست.

نسبت موجود ميان مجازات ها و تقسيم آنها به اصلي، تبعي، تتميمي معيار ديگري براي تقسيم بندي آنهاست. كمااينكه مي توان مجازات ها را به تبع حتي كه از محكوم عليه سلب و يا ضايع مي كند يعني ماهيت عيني آنها را طبقه بندي كرد و در اين صورت مجازات ها به مجازات هاي بدني، سالب يا محدودكننده آزادي، مالي، ممنوعيت از اشتغال به كسب يا شغل يا حرفه، سالب حق، مجازات هاي سالب حيثيت و مجازات‌هاي محروميت از خدمات عمومي مي شوند.

...

فصل دوم

حدود

گفتار اول:

حدود الهي

تعريف حد و انواع آن:

حدود جمع حد است و حد در لغت به دو معني آمده است، يكي به معني فاصله افكندن ميان دو شيء كه به نحوي مانع اختلاط آن دو با يكديگر مي شود. اگر فاصله افكندن و مرز بين اشياء را حد گويند از اين نظر است كه جلوي اختلاط آن دو با يكديگر يا تجاوز يكي بر ديگري است. معناي ديگر حد- يعني منع و جلوگيري كردن است اگر دربان و زندانيان را داد مي گويند به خاطر اين است كه اجراي آن مرتكب را از جرم و تكرار جرم «منع» مي كند و ديگران نيز از ارتكاب جرم منع مي شوند. بنابراين معني اصلي حد در لغت همان معني اصلي يعني جلوگيري كردن است. اما فقه مي گويد از همين مبناي منع و جلوگيري كردن ريشه گرفته است.[1]

در تعريف ديگر مي توان گفت كه حد به معني حايل كردن ميان دو چيز است و كنايه از انتها، كرانه، يا مرز شيء است.

طبق ماده 13 قانون مجازات اسلامي: «حد به مجازاتي گفته مي شود كه نوع و ميزان و كيفيت آن در شرع تعيين شده است. اين تعريف نه جامع است و نه مانع، زيرا براي قصاص و ديه نيز عقوبت هايي معين شده اند ولي به آنها حد گفته نمي شود.

وصف معين بودن براي اين قبيل مجازات ها به دليل در كتاب هاي فقهي به كار برده شد كه آن را در مقابل تعزير كه گفته مي شود نوع و مقررات آن در شرع تعيين نشده قرار دهند. ليكن، به استناد احاديثي كه از شيعه اماميه نقل شده در پاره اي از جرايم ميزان و مقدار تعزير معين شده است[2].

[1] - محمد صالح وليدي، مختصراً منافع حقوق جزاي عمومي، چاپ اول1378، ص428.

[2] - محمد علي اردبيلي، حقوق جزاي عمومي، جلد دوم، چاپ سوم، ص151.